معنوى و پديد آورنده قدرت روحى است كه نتيجه آن سعادت و تعالى انسان و يا شقاوت و بدبختى او است. دستورات اسلام و نواميس دينى هرچند در ظاهر به صورت مجموعه‌اى اعمال فردى و يا اجتماعى برگزار مى‌گردد، امّا همين دستورات، يعنى عمل به واجبات و ترك محرمات، در روح انسان، كمالاتى پديد مى‌آورد، و در پس پرده حس ذخيره مى‌سازد و اين واقعيت روحى و معنوى است كه سازنده شقاوت و سعادت، و پديد آورنده نعمت‌هاى دوزخى مى‌گردد.

در پس پرده زندگى ظاهرى (هنگامى كه زندگى ظاهرى، با رعايت نواميس دينى و قوانين الهى توأم باشد) واقعيتى است زنده و حياتى است معنوى كه سرچشمه تمام خوشبختى‌ها است و اين واقعيت همان «ولايت» است كه در افراد انسان به‌طور متفاوت پديد مى‌آيد و مبدأ يك سلسله آثار شگرف مى‌گردد.

گروهى، اسرار دستورهاى اسلامى را در مسائل زندگى خلاصه مى‌كنند، تصور مى‌نمايند كه اين دستورها تنها براى زيستن است، ديگر توجه ندارند كه اين دستورها علاوه بر اينها، نتيجه ديگرى نيز دربر دارند و آن اين‌كه انسان در پرتو اين دستورات عملى و اجتماعى موفق مى‌گردد كه روح خويش را از صفات زشت پاك سازد، و قرب معنوى و كمال وجودى پيدا كند.

انسان در سايه عبوديت و بندگى خدا و اخلاص در عبادت،