مقاومت امام حسين و ناكامى معاويه‌

آن گونه كه اشاره شد، ميان امام حسين عليه السلام و معاويه درباره مسائل حكومتى، هم به صورت حضورى و هم به صورت نامه مطالبى ردّ و بدل شد؛ اما معاويه نتوانست با اجبار و يا اختيار از سيّدالشهداء عليه السلام براى يزيد بيعت بگيرد؛ چرا كه آن حضرت چند ويژگى داشت:

1. شخصيّت و مقام اجتماعى آن حضرت در جامعه آن روز؛

2. معاويه، برادر سيّدالشهداء؛ يعنى امام حسن مجتبى عليه السلام را مسموم كرده بود و از اين حادثه مدّت زيادى نمى‌گذشت و به رغم اين كه معاويه مى‌خواست اين دسيسه مخفى بماند، همه مردم به آن پى بردند. از اين رو اگر او به سيّدالشهداء عليه السلام آسيبى مى‌رساند، ضربه اجتماعى سختى براى او بود و برايش خيلى گران تمام مى‌شد.

3. علاوه بر آن چه گفته شد و با توجه به يكى از بندهاى صلح نامه‌اى كه ميان امام حسن عليه السلام و معاويه صورت پذيرفت، نبايد آسيبى از جانب معاويه به امام حسن و سيدالشهداء عليهما السلام مى‌رسيد كه به اين بند از قرارداد نيز برخى از مورخان تصريح كرده‌اند.[1]

معاويه و عزل والى مدينه‌

آرى، با استقامت سيّدالشهداء عليه السلام، معاويه نتوانست از ايشان براى يزيد بيعت بگيرد. از اين رو به شام بازگشت و قبل از مرگش، مروان را از حاكميّت بر مدينه عزل كرد و به جاى او وليد بن عتبه را قرار داد.[2]

[1] - الفتوح: 4/ 291؛ مطالب السؤول في مناقب آل الرسول عليهم السلام: 357؛ بحار الأنوار: 44/ 65؛ النصايح الكافيه: 148

[2] - الإمامة والسياسه: 1/ 198. اما بنا به قول بعضى مانند ابن الاعثم در الفتوح، عزل مروان و نصب وليد بن عتبه را يزيد در نخستين روزهاى به قدرت رسيدنش انجام داد؛ الفتوح: 5/ 9