چكيده كتاب‌

اينك آن‌چه كه در بخش‌هاى مختلف اين كتاب مطرح و بررسى شد، در چند مطلب ارائه مى‌گردد:

مطلب يكم: اقامه و برگزارى مراسم عاشورا در حدود شرع؛ يعنى حفظ و نگهدارى حقوق اهل بيت عليهم السلام، همان حقّى كه بنواميّه آن را پامال نمودند. پس بايد بفهميم كه ارزش برپايى مراسم سيّدالشهداء عليه السلام چه اندازه است.

مطلب دوم: جريان شهادت سيّدالشهداء عليه السلام از دو راه به معاويه مى‌انجامد:

1. معاويه پسرش يزيد را بر مردم مسلّط كرد و همه آن‌هايى كه با يزيد بيعت كردند و همكارى نمودند، در تمام كارهاى خِلاف او شريك هستند؛

2. با توجه به تحقيقات انجام يافته از مجموع داستان‌ها و جريان‌هايى كه از مدينه آغاز و تا حركت امام حسين عليه السلام به مكّه و رسيدن به عراق و كربلا و تا روز عاشورا كه به پايان رسيد، حكايت از طرح و نقشه‌اى دارد كه جز معاويه نمى‌تواند آن را طرح كند. البتّه در اين ميان، يزيد اجراكننده اين نقشه بوده و در واقع به وصيت پدرش عمل كرده است.

اين نكته‌اى ارزنده و قابل تأمّل است. اگر چه باور اين نكته براى كسانى كه پيش‌تر نشنيده‌اند سخت است، امّا بايد روى اين جهت تأمّل بيشترى كرد و مطالب ارائه شده را بيشتر بررسى نمود.

مطلب سوم: برخى از مردم كوفه كه در به شهادت رساندن سيّدالشهداء با يزيد همكارى كرده‌اند، شيعه نبوده‌اند؛ بلكه كسانى كه به طور مستقيم در شهادت سيّدالشهداء عليه السلام نقش داشته‌اند- با آن خصوصياتى كه گفتيم و شواهدى كه بر وجود پيروان بنواميّه و آل ابى سفيان در آن بخش اقامه كرديم- همگى‌شان يا اهل شام بوده‌اند و يا از غير شيعيان. پس كسانى كه متصدى اين جنايت بوده‌اند و به اجراى اين‌