خوش‌حال باشيد! حتى از شدّت ناراحتى، مقتل خوانى آن حضرت را تحريم كردند تا جريان و اتّفاقات كربلا براى مردم گفته نشود.

امّا اين شيوه نيز فايده نكرد و كارى از پيش نبرد.

آرى، آنان متحيّر و درمانده شدند كه چه بايد بكنند؟

تكذيب، مؤثّر نشد؛

تشكيك، كارى صورت نداد؛

دفاع از يزيد، كارى از پيش نبرد؛

توجيه نيز بى‌تأثير بود.

برخى ديگر، شيوه ديگرى در پيش گرفته، مى‌نويسند: چون يزيد از صحابه نبود، ما نمى‌توانيم از او دفاع كنيم و كارهاى او را توجيه نماييم.

اين سخن به چه معناست؟ اين سخن اشاره به مبنايى است كه بايد طبق آن تمام كارهاى صحابه را توجيه كرد؛ چرا كه اهل سنّت همه صحابه رسول اللَّه صلى اللَّه عليه وآله را مجتهد مى‌پندارند. از اين رو، مى‌گويند: آنانى كه جنگ جمل را به راه انداختند، اجتهاد كرده‌اند. آنانى كه به صفّين رفتند و آن جنگ را به راه انداختند، اجتهاد كرده‌اند.

اگر يزيد هم از صحابه بود، مسلّماً مى‌گفتند: او اجتهاد كرده و تقصيرى ندارد!

گريزناپذيرى تكفير و لعن يزيد

سرانجام همه شيوه‌ها در دفاع از يزيد ناكام ماند. از اين رو، برخى از بزرگان اهل سنّت نه تنها به طور صريح يزيد را لعن مى‌كنند، بلكه او را تكفير هم مى‌نمايند.

احمد بن حنبل، يزيد را تكفير كرده است. نظر او را ابن جوزى، شهاب الدين آلوسى در تفسيرش، ابن حجر مكّى و عدّه‌اى ديگر نقل كرده‌اند.

ابن حجر در اين باره مى‌نويسد: