يكم: عبّاس بن جعده جدلى كه حضرت مسلم عليه السلام وى را به رياست همه قبايلى گمارده بود كه از حجاز و مدينه منوّره به شهر كوفه هجرت كرده و مقيم شده بودند.

ابن زياد وى را بركنار كرد و به جاى او، عمروبن حريث را به رياست اين قبايل گمارد.

دوم: ابوثمامه صائدى را كه او نيز رئيس قبائلى چون تميم و هَمْدان بود، عزل كرد و به جاى او خالد بن عرفطه را منصوب نمود.

سوم: رئيس قبيله‌هاى ربيعه، بكر و كِنده، عبيداللَّه بن عمرو بن عزيز كندى بود كه وى را عزل و قيس بن وليد بن عبدشمس را به جاى وى منصوب كرد.

چهارم: مسلم بن عوسجه سركرده قبايل معروفى چون بنى اسد، مذجح و قبايل ديگر را بركنار كرد و به جاى او ابوبرده، فرزند ابوموسى اشعرى را گماشت. ابوبرده كسى بود كه در داستان حجر بن عدى رحمة اللَّه عليه جزء امضا كنندگان سند جواز قتل بود.

ارسال جاسوس‌

ابن زياد در برنامه ديگرى، جاسوس‌هايى را در ميان مردم پراكنده نمود كه در مسجد و غير مسجد با مردم ارتباط داشتند و اخبار را براى ابن زياد گزارش مى‌كردند.

آن گاه كه حضرت مسلم عليه السلام به طور مخفيانه از خانه مختار به خانه هانى بن عروه منتقل شد و بنا براين بود كه فردى متوجه اين امر نشود، معقل غلام ابن زياد مأموريت يافت تا با سه هزار درهم به سراغ مسلم بن عوسجه كه براى حضرت مسلم پول جمع آورى مى‌كرد برود. او توانست با شيعه نشان دادن خود و با دادن آن پول به مسلم بن عوسجه، اعتماد او را جلب كرده، او را فريب دهد تا محل اقامت حضرت مسلم عليه السلام را كه در خانه هانى بود، پيدا كند. اين جريان در همه كتاب‌هاى تاريخى آمده است.[1]

[1] - ر. ك: الإرشاد: 4/ 45؛ تاريخ الطبري: 2/ 270؛ تهذيب الكمال: 6/ 424؛ الأخبار الطوال: 235؛ سير أعلام النبلاء: 3/ 307؛ البداية والنهايه: 8/ 164؛ الكامل فى التاريخ: 4/ 25؛ الاصابة: 2/ 70؛ تهذيب التهذيب: 2/ 302 و منابع ديگر