مجموعه‌اى از قبايل مختلف و گوناگون در كوفه زندگى مى‌كردند؛ اما از جهت مذهب، تشيّع در آن جا به طور رسمى از قرن دوم و سوم شروع شد و تشيّع كنونى كوفه نيز از آن زمان است و در قرن نخست، شيعيانى كه در آن جا بوده‌اند، مانند شيعيان امروزى نبوده‌اند.

اصطلاح شيعه و تشيّع‌

نكته قابل توجه اين است كه براى واژه شيعه و تشيّع دو اصطلاح وجود دارد:

1. در اصطلاح نخست شيعه كسى است كه محب اهل بيت عليهم السلام باشد و در عين حال به خلافت شيخين نيز اعتقاد دارد.

بعضى از اهل كوفه آن زمان، اميرالمؤمنين عليه السلام را از عثمان افضل و برتر مى‌دانستند و معاويه را نيز مذمّت مى‌نمودند؛ اما به افضليت آن حضرت بر شيخين اعتقاد نداشتند.

2. در اصطلاح دوم كه همه ما برآنيم و اصطلاح معروف نيز همين است، شيعه عبارت از كسى است كه به جانشينى اميرالمؤمنين عليه السلام پس از رسول خدا صلى اللَّه عليه وآله و امامت اهل بيت پيامبر عليهم السلام كه دوازده امام بعد از پيامبر هستند، اعتقاد داشته باشد.

تشيع در قرن يكم مطابق با اصطلاح نخست رايج بوده است. شاهد اين مطلب مسيب بن نجبه است. او از دعوت كنندگان حضرت سيّدالشهداء عليه السلام به كوفه است. در شرح حال او مى‌نويسند كه وى شيعى بوده است.

راوى مى‌گويد:

جالست المسيّب بن نجبة الفزاري في هذا المسجد عشرين سنة وناس من الشيعة كثير، فما سمعت أحداً منهم يتكلّم في أحدٍ من أصحاب‌