1. وجوه نقد و مناقشه در طبيعت الهى فرمان‌روا نخستين تلقى از حكومت الهى در انديشه غرب، شكل طبيعت الهى فرمان‌روا است كه در آن فرمان‌روايان خود را خدايان روى زمين معرّفى مى‌كردند و براى خود حاكميت مطلق قائل بودند.

قرآن چنين شيوه اقتدارگرى را به برخى فراعنه مصر كه مى‌كوشيدند پايه‌هاى حكومت خويش را بر ادّعاى الوهيت استوار سازند، نسبت مى‌دهد؛ چنان‌كه از قول فرعون زمان حضرت موسى عليه السّلام نقل مى‌كند كه گفت: أنا ربّكم الأعلى‌[1]. منم خداى بزرگ شما يا اعلام مى‌كرد كه: يا أيّها الملأ ما علمت لكم من إله غيرى؛[2] من كسى را جز خود، خداى شما نمى‌دانم.

تفكر انسان خدايى و اين‌كه ذات واجب الوجود و خداى لا يتناهى در قالب انسانى مادى تجسد يابد و با نزول بر پهنه زمين به طور مستقيم به رتق‌وفتق امور پردازد، امرى غير معقول و محال است و در واقع چنين انديشه‌اى از يك سو، ناشى از جهل و نادانى فراگير مردمان آن اعصار و از طرف ديگر نشئت‌گرفته از خودكامگى طاغوت‌ها و زورمندان قدرت‌پرستى است كه با جلوگيرى از رشد فكرى مردم و به تعبير قرآن با «استخفاف عقول»[3] خود را بر اريكه قدرت، نشانده بودند.

به گواه قرآن كه به طور مسلّم مصون از تحريف است، رسالت اساسى انبياى عظام در طول تاريخ، مبارزه با چنين بينش منحط و مقابله با قدرت‌مندان هواخواه بوده است، تا با زدودن جمود فكرى انسان‌ها و هدايت به عقل سليم، كه ذات اقدس إله را منزه از هرگونه شرك و تجسيم مى‌داند، پايه‌هاى اقتدار خدانمايان را درهم شكسته‌

[1] - نازعات، آيه 24.

[2] - قصص، آيه 38.

[3] -\i فاستخفّ قومه فأطاعوه‌\E زخرف، آيه 54.