1. ترسيم حكومت دينى در قالب طبيعت الهى فرمان‌روايان‌

در تحليل چگونگى اقتدار امپراتوران باستان چنين اظهار مى‌شود كه در اعصار باستان، آن‌گاه كه انسان‌ها به زندگى اجتماعى گرويده و لازمه آن، يعنى اقتدار قانون را براى جلوگيرى از هرج‌ومرج و ايجاد امنيت، أمرى حياتى و اجتناب‌ناپذير دانستند، گمان مردمان بر اين بود كه توان سامان‌بخشيدن به چنين اجتماعى تحت قدرت فرمان‌روايى بايد باشد كه لزوما با نيروهاى ناپيدا متصل و پيوستگى داشته باشد.[1] از اين‌رو اعتقاد به طبيعت الهى فرمان‌روا، برخوردار از انديشه و باورى مستحكم در اين دوره است و بيشتر فرمان‌روايان- نه اين‌كه خود را از سوى خدا، معرفى كنند بلكه- ادّعاى ماهيتى الهى داشته و خود را به عنوان خدايى كه لباس انسانى پوشيده، خداگونه تجسّديافته و ماديّت پذيرفته و بر پهنه زمين نزول كرده‌اند، تا به طور مستقيم سر رشته فرمان‌روايى و سرنوشت خلايق و حيات و ممات آنها را در يد قدرت خود گيرند و آنان را به دلخواه خود هدايت كنند، معرفى مى‌كردند و اطاعت مردم از آنها و دوام حكومت‌شان، نيز از آن جهت بود است كه مردم آنها را به ديد خدايان مى‌نگريستند و بر خود واجب مى‌دانستند كه از آنان اطاعت كنند.[2] فراعنه مصر، برخى از سلاطين خاور نزديك و امپراتوران روم باستان، خود را از مقوله خدايان مى‌پنداشتند و امپراتور ژاپن نيز تا سال (1947 م) يعنى خاتمه جنگ جهانى دوم چنين وضعى داشت.

اين مقطع از تاريخ به عنوان سابق‌ترين دوره انتساب حكومت به خداوند و نمودى از كهن‌ترين عقيده حكومت دينى در انديشه سياسى غرب معرفى مى‌شود.[3]

[1] - ر. ك: عبد الرحمن عالم، بنيادهاى علم سياست، ص 164.

[2] - حشمت الله عاملى، مبانى علم سياست، ج 1، ص 236.

[3] - ر. ك: ابو الفضل قاضى، حقوق اساسى و نهادهاى سياسى، ص 231.