جمع‌بندى نهايى‌

الف) حاكميت در فلسفه سياسى مهم‌ترين شاخص و وجه تمايز و قوام دولت است و در لغت، به سلطه برتر و تفوّق همراه با منع از تبعيت يا رادعيت از جانب نيرويى ديگر تعريف مى‌شود. اين اصطلاح كه از قرن شانزدهم ميلادى در انديشه سياسى غرب مطرح شد، ابتدا به اقتدار مطلق و هميشگى فرمان‌روا و دولت معرفى گرديد؛ اما به دليل وقوع تحولات سياسى- اجتماعى در جوامع غربى و نيز براى مقابله با حاكميت‌هاى مطلق‌گراى خودكامه كه در نتيجه چنين تلقى‌اى از حاكميت به وجود آمده بود، تلاش شد تا حاكميت با، منشأتى ملّى بازشناسى شود. ازاين‌رو، در اعلاميه حقوقى بشر، حاكميت منبعث از حقوق ملت‌ها معرفى گرديد. كه در چارچوب‌هاى محدود و شناخته شده‌اى در اختيار حاكمان قرار داده مى‌شود.

ب) نبود اصل و معيار ثابت، عدم لحاظ واقعيتى فى نفسه و بالذات، تأثيرپذيرى از حوادث و درصدد موجه جلوه دادن سلطه دولت‌مردان، عدم توجه منطقى به منشأ اقتدار و حاكميت، به بار نشستن حاكميت‌هاى مستبد و ديكتاتور در نتيجه تبيين‌هاى غير واقع‌بينانه، بى‌توجهى به عنصر حقانيت و مشروعيت از جمله ايرادها و نقاط ابهام جدى است كه متوجه تبيين حاكميت از منظر انديشوران غربى است.