شايسته است پيش‌تر از ورود به بحث‌هاى اصلى و طرح براهين، ارزيابى‌ها، فرضيه‌ها و چينش نظريه صائب، مفاهيم موضوع مورد بحث آشكار شود. به همين جهت در اين قسمت به تبيين مراد از تك واژه‌هاى موضوع اصلى خواهيم پرداخت.

الف) مقارنه‌

واژه مقارنه كه به طور عمده دربردارنده مفهوم همراهى و تقارن بين دو شى‌ء است‌[1]؛ در واقع مشتمل بر اين مراد است كه دو امر يا دو شى‌ء از جهتى خاص ايفاگر نقش و محوريت مشتركى مى‌باشند كه چگونگى اين نقش و محوريت در حين مواجهه و رويارويى آن دو به وضوح نمايان مى‌شود[2] و در اين مواجهه، گاه توازن و تساوى احراز مى‌شود و زمانى تمايز و تقابل، نتيجه‌گيرى مى‌شود. به همين سبب است كه از حيث لغوى وقتى گفته مى‌شود: «قارن الشى‌ء بالشى‌ء» يعنى آن چيز را با چيزى سنجيد، مقايسه و مقابله كرد.[3] اين واژه، گاه به صورت تركيبى نظير «فقه مقارن» استعمال مى‌شود و مراد از آن مقابله كردن و رودرروى هم قرار دادن مباحث فقهى دو يا چند مذهب از يك دين، نظير مذهب شيعه با مذاهب اهل سنت مى‌باشد كه در آن، بين آرا و انظار تطبيق و

[1] -« قارن الشى‌ء بالشى‌ء مقارنة و قرانا: اقترن به و صاحبه- أن يقرن بين شيئين.» ر. ك: ابن منظور، لسان العرب، الجزء الحادى عشر، ص 139؛ احمد بن فارس بن زكريا، مجمل اللغة، الجزء الثالث، ص 749؛ عبد الحسين محمد على بقال، المعجم المجمعى، الجزء السادس، ص 211؛ اسماعيل بن حماد الجوهرى، الصحاح تاج اللغة و صحاح العربية، الجزء السادس، 2181؛ جبران مسعود، الرائد، ترجمه اترابى نژاد، ج دوم، ص 1328؛ فخر الدين طريحى، مجمع البحرين، الجزء السادس، ص 300.

[2] -« قارن الشى‌ء بالشى‌ء: وازنّه به( با او رودررو مواجه شد)» ابراهيم انيس و ديگران، المعجم الوسيط، ص 730؛ عبد الحسين محمد على بقال، المعجم المجمعى، ص 211.

[3] - احمد سيّاح، فرهنگ بزرگ جامع نوين، ج سوم، ص 1257؛ جبران مسعود، الرائد، ترجمه اترابى نژاد، ج 2، ص 1328.