و اهداف و محدوده اين تصميم‌گيرى و سازوكار اجرايى آن، اختلاف‌نظرهاى بسيارى گسترده‌اى وجود دارد.[1] پروفسور «ويلفريد روريش» كه در علم سياست و جامعه‌شناسى، مطالعات فراوانى دارد و از متخصصان برجسته اين فن در عصر حاضر به حساب مى‌آيد، از تبيين مفهوم دموكراسى به مشكل اصلى تعبير مى‌كند.[2] به اعتراف يكى از وفاداران نظريه دموكراسى: هيچ‌گونه تعريف كاملا پذيرفته شده‌اى از دموكراسى به طور كلّى يا از نوع غربى آن به خصوص وجود ندارد.[3] به همين دلايل نارسايى آن‌چه به عنوان معانى لغوى براى اين واژه دموكراسى بيان مى‌شوند، اگر نقّادانه ارزيابى و وارسى شوند، آشكار مى‌گردد و بايد پذيرفت كه تعبيرهايى چون حكومت مردم يا حكومت به وسيله مردم و يا عبارت‌هايى چون حكومت بر پايه رضايت همه يا حكومت با حقوق برابر، براى همه تعابيرى نامشخّص و غير شفّاف براى لفظ دموكراسى‌اند.

«كارل كوهن» در مورد نارسايى‌هاى موجود در اين تعبيرها مى‌گويد:

عبارت‌هاى كوتاهى كه ظاهرا براى تعريف دموكراسى به كار مى‌روند، حتى اگر با توافق عمومى مواجه شوند، مطلب را خيلى روشن نمى‌كنند؛ زيرا مى‌خواهند چيزى را كه به هيچ روى ساده نيست، بيش از حدّ ساده مطرح كنند.[4]

4. تبيين‌هاى مختلف از مفهوم اصطلاحى دموكراسى‌

دموكراسى كه در آن بر نقش مردم در فرايند شكل‌گيرى حاكميت و نيز فرصت شهروندان براى مشاركت آزادانه در تصميم‌هاى سياسى كشور تأكيد مى‌شود، از

[1] - ر. ك: جمعى از نويسندگان، تبيين مردم‌سالارى دينى، ج اول، ص 116.

[2] - ويلفريد روريش، سياست به مثابه علم، ترجمه صلاحى، ص 183.

[3] - حميد عنايت، تفكر نوين سياسى، ترجمه ابو طالب صارمى، ص 179.

[4] - كارل كوهن، دموكراسى، ترجمه فريبرز مجيدى، ص 22.