مى‌گيرد، بررسى و نقد كنيم. هم‌چنين در اين خصوص به بيان مفهوم لغوى و اصطلاحى واژه سكولاريزم و نيز به خاستگاه اين نظريّه خواهيم پرداخت كه در فهم واضح اين جريان و سر منشأهاى آن مؤثر خواهد بود.

1. مفهوم لغوى‌

سكولاريزم، واژه‌اى انگليسى است كه از ريشه لاتين) muluceS (به معناى «اين جهان» و با معناى مجازى «امور دنيوى»، گرفته شده است.[1] تعبيرهاى مختلفى كه در فارسى از اين واژه مى‌شود عبارتند از: دنياپرستى، اعتقاد به اصالت امور دنيوى، غير دين‌گرايى، جدا شدن دين از دنيا، نادينى‌[2]، گيتى‌گرايى‌[3]، مخالفت با شرعيّات و مطالب دينى‌[4]، عرفى شدن‌[5] و تقدّس زدايى‌[6].

در زبان عربى دو واژه «العلمانيّة» و «العلمانيّة» را معادل سكولاريزم قرار داده‌اند.

آنها كه سكولاريسم را «العلمانيّة» ترجمه مى‌كردند، اين واژه را مشتق از علم دانسته، دعوت به «سكولاريسم» را دعوت به «علم‌گرايى» قلمداد مى‌كردند و كسانى‌كه العّلمانيّة را معادل سكولاريسم قرار مى‌دهند، آن را از عالم مشتق مى‌دانند. بنابراين «علمانيّة» به معناى عالمى و اين جهانى بودن، به نقش انسان در عالم مربوط مى‌شود و بر استقلال عقل انسانى در تمام عرصه‌هايى كه به خدمت گرفته مى‌شود، تأكيد دارد، بدون آن‌كه عقل را نيازمند امور دينى و معنوى بداند.[7]

[1] - شمس الدين فرهيخته، فرهنگ فرهيخته، ص 489.

[2] - مارى بريجانيان، فرهنگ اصطلاحات فلسفه و علوم اجتماعى، ويراسته بهاء الدين خرّم‌شاهى، ص 780.

[3] - اعوانى و ديگران، نامه فرهنگ، س 6 ش 21،« سكولاريزم و فرهنگ»، ص 18.

[4] - سليمان حييم، فرهنگ انگليسى فارسى، ص 1197.

[5] - پاپكين و ديگران، دين: اين‌جا اكنون، ترجمه مجيد محمدى، ص 21.

[6] - همان، ص 23.

[7] - ر. ك: عادل ظاهر، الأسس الفلسفيّة للعلمانيّة، ص 37- 38.