دموكراسى دينى و منتقدان آن‌

دكتر احمد واعظى‌[1]

مقدمه‌

دموكراسى دينى به مدلى از نظام سياسى اطلاق مى‌شود كه به تركيبى از حاكميت دينى و حاكميت مردم باورمند است. به اين معنا كه در عين پذيرش حق دخالت و مشاركت آحاد مردم در فرايند تصميم‌گيرى كلان سياسى- اجتماعى و توزيع قدرت سياسى، اقتدار و مرجعيت دين را در شئون اجتماعى و سياسى جامعه دينى حرمت مى‌نهد. اين تعريف كلى به خودى خود نشان نمى‌دهد كه اين تركيب و تلفيق به كدام يك از قالبهاى متصور و محتمل تحقق عينى مى‌پذيرد. به تعبير ديگر، دموكراسى دينى مضمونى قرائت‌پذير است و در سطح نظريه‌پردازى سياسى مى‌توان مدلها و گونه‌هاى متنوعى از آن را به تصوير كشيد؛ زيرا از يك سو، دموكراسى ظرفيت ارائه شدن در مدلهاى مختلف را دارد و از سوى ديگر، نقش دين در عرصه سياست و اجتماع تفسير بردار است.

بنابراين با توجه به اينكه چه تصور و تلقى‌اى از قلمرو دخالت دين در حيات اجتماعى بشر داشته باشيم و كدام مدل از دموكراسى را ترجيح دهيم قادر خواهيم بود قرائتهاى مختلفى از دموكراسى دينى را ارائه كنيم.

[1] استاد دانشگاه كمبريج