سياسى معاصر شيعه جاى مى‌گيرد و با حضور نمايندگان مردم تحقق مى‌يابد. امام‌خمينى (ره) مجلس شوراى مردم را «بالاترين مقام در مملكت»[1] مى‌داند، ماهيت آن را اسلامى- ملى مى‌خواند و در توضيح جايگاه آن در پيامى به نمايندگان نخستين دوره مجلس مى‌نويسد:

«مجلس شوراى اسلامى كه در رأس تمام نهادهاى نظام جمهورى اسلامى است، از ويژگى‌هاى خاص برخوردار است كه مهم‌ترين آنها اسلامى- ملى بودن است. اسلامى است كه تمام تلاشش در راه تصويب قوانين غيرمخالف با احكام مقدس اسلام است، خصوصاً با برخوردارى از شوراى نگهبان و ملى است كه از متن ملت جوشيده است.»[2]

همان‌گونه كه ملاحظه مى‌شود، «شورا» در انديشه سياسى معاصر شيعه نيز در عرصه تصميم‌سازى به رسميت شناخته مى‌شود. شورا در اين ديدگاه مهم‌ترين سازوكار تحقق عنصر «مشاركت مردمى» به‌منزله يكى از دو عنصر اساسى مردمسالارى در نظر گرفته شده است و مشروعيت آن با استناد به ادله شرعى مانند آيات قرآن اثبات مى‌گردد.

جمع‌بندى و فرجام سخن‌

آنچه گذشت، تلاشى براى بررسى مسأله امكان و امتناع مفهومى مردمسالارى دينى با اشاره به رويكردهاى مختلف مطرح شده در اين‌باره بود. به اين منظور با تجزيه عبارت مردمسالارى دينى، مفهوم مردمسالارى توضيح داده شد و عناصر مفهومى آن بيان گرديد. «قدرت و اقتدار جمعى» و «مشاركت مردمى» دو عنصر اساسى مردمسالارى هستند كه از كنار هم قرار گرفتن آنها «مفهوم واحد» مردمسالارى شكل مى‌گيرد. اما برداشت‌هاى متعددى از اين مفهوم واحد صورت مى‌گيرد كه مردمسالارى دينى يكى از آنهاست. مردمسالارى دينى الگويى از نظام مردمسالار است كه در آن مرجعيت دين در تبيين و توجيه قدرت و اقتدار جمعى و مشاركت مردمى به‌منزله عناصر مفهومى مردمسالارى به رسميت شناخته مى‌شود. بر اين اساس ديدگاه اسلام درباره اين دو عنصر بررسى شد.

[1] - روح‌الله خمينى، صحيفه نور، پيشين، ج 14، ص 370

[2] - همان، ج 18، ص 420.