ميان آنها صورت مى‌گيرد ...» (شورى: 38)

در اين آيه در توصيف مؤمنان، پس از اشاره به مسأله ايمان و نماز به مسأله شورا و مشورت اشاره مى‌شود. همان‌گونه كه يكى از مفسران در اين‌باره مى‌گويد: مسأله شورى در اين آيه در رديف ايمان به خدا و نماز قرار گرفته است كه بيانگر اهميت فراوان آن است و تعبير «امر» اشاره به كارهاى مهم به‌ويژه مسائل مورد نياز جامعه است و اين واژه چنان مفهوم گسترده‌اى دارد كه همه امور مهم سياسى و نظامى و اقتصادى و فرهنگى را در برمى‌گيرد.[1]

«... وَ شاوِرْهُمْ فِي الْامْرِ فَاذا عَزَمْتَ فَتَوَكَّل عَلي الله انَّ الله يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِين؛ ... و در امور با آنان (مسلمانان) مشورت كن، اما هنگامى كه تصميم گرفتى بر خدا توكل كن چرا كه خداوند توكل كنندگان را دوست دارد.» (آل‌عمران: 159)

اين آيه پس از جنگ احد نازل شده است و با وجود شكست مسلمانان در اين جنگ، از پيامبر مى‌خواهد كه با مسلمانان مشورت نمايد. بسيارى از انديشمندان و مفسران مسلمان براساس اين آيه مشورت را به طريق اولى بر حاكمان مسلمان واجب دانسته‌اند. علامه نائينى در توضيح آن مى‌نويسد:

«و دلالت اين آيه مباركه كه عقل كل و نفس عصمت را بدان مخاطب و به مشورت با عقلاى امت مكلف فرموده‌اند بر اين مطلب در كمال بداهت و ظهور است، چه بالضروره معلوم است مرجع ضمير نوع امت و قاطبه مهاجرين و انصار است، نه اشخاص خاصه ... و دلالت كلمه مباركه فى الامر كه مفرد و مفيد عموم اطلاقى است بر اينكه متعلق مشورت مقرره در شريعت مطهره كليه امور سياسيه است، هم در غايت وضوح و خروج احكام الهيّه عزّ اسمه از اين عموم از باب تخصص است نه تخصيص.»[2]

بنابراين هم متعلق مشورت و هم اهل مشورت عام است و همه امور سياسى و عمومى و تمامى مسلمانان را شامل مى‌شود.

روايت پيامبر (ص): روايات متعدد و ارزشمندى از پيامبر (ص) درباره اهميت و ضرورت مشورت نقل شده است، از جمله:

[1] - ناصر مكارم شيرازى، تفسير نمونه، تهران: دارالكتب الاسلاميه، 1453- 1366، ج 3، ص 140- 143

[2] - محمد حسين نائينى، تنبيه الامة و تنزيه الملة، با توضيحات سيدمحمود طالقانى، تهران:[ بى‌نا]، چاپ نهم، 1378، ص 81- 82.