فرياد برمى‌آورد هيچ فرارى را تعقيب نكنيد و مجروحى را از پا درنياوريد و با آنان هم‌چون سيره امام على عليه السّلام در روز بصره رفتار مى‌نمايد.

از آن‌چه گذشت، مى‌توان حكمى كلّى را به منزله اصل اوّليه استنباط كرد كه امام مهدى عجّل اللّه تعالى فرجه الشريف در همه جهات به امام على عليه السّلام اقتدا خواهد كرد و سيره‌اى مشابه آن حضرت خواهد داشت. اين اصل كلّى معيارى مناسب است تا در موارد فقدان نص، يا تعارض نصوص و نيز موارد شك به آن رجوع كنند.

سيره امام على عليه السّلام در رويارويى با اهل بغى‌

امير مؤمنان امام على عليه السّلام نخستين كسى است كه در دنياى اسلام با اهل بغى يعنى اصحاب جمل، سپاه معاويه و خوارج قتال كرد 28 و ازاين‌رو، سيره آن حضرت در اين جنگ‌ها مستند بسيارى از فتاواى فقيهان شيعه‌ 29 و اهل سنّت‌ 30 قرار گرفته است. به فرموده امام صادق عليه السّلام اگر نبود سيره امام على عليه السّلام در نبرد با اهل بغى، كسى پس از ايشان نمى‌دانست با آنان چگونه رفتار كند. 31 در اين بخش احكام و آدابى خواهد آمد كه از سيره آن حضرت استنباط شدنى است.

الف) جواز قتال با اهل بغى‌

نخستين نكته‌اى كه از سيره امام على عليه السّلام مى‌توان آموخت، جواز قتال با اهل بغى است. از سيره معصوم عليه السّلام درصورتى كه از هرنوع قرينه‌اى خالى باشد، چه حكمى مى‌توان استنتاج كرد؟ انديشه‌ورزان ديدگاه‌هاى متفاوتى مطرح كرده‌اند:

وجوب، استحباب و اباحه. 32 اما هم‌چنان كه برخى از دانش‌مندان شيعى تصريح كرده‌اند، اباحه قدر متيقّنى است كه از رفتار معصوم استنباط مى‌شود و افزون بر آن نيازمند قرينه است. 33 بنابراين، از نبرد امام على عليه السّلام با اهل بغى مى‌توان جواز اين كار را دريافت و البته دلايل ديگرى نيز وجود دارد كه افزون بر اباحه اين كار بر حرمت ترك آن و در نتيجه وجوب قتال با اهل بغى دلالت دارند. بنابراين، نبرد با اهل بغى هم جايز است و هم واجب. 34 دانش‌مندان شيعه و سنى چنين فتوا داده‌اند. براى نمونه، علّامه حلّى در اين‌باره مى‌نويسد: «قتال با اهل بغى به دليل‌