نام کتاب : مجموعه مقالات چهارمين همايش بينالمللى دكترين مهدويت با رويكرد حقوقى، سياسي نویسنده : مؤسسه آينده روشن جلد : 1 صفحه : 43
باغى كسى است كه بر امام عادل خروج كند و با
او بجنگد و از تسليم حق به او سرپيچى نمايد. 13
و يا علامه حلى اين واژه را چنين تعريف مىكند:
منظور از باغى در عرف فقها عبارت است از مخالف با امام عادل كه با
سرپيچى از پرداخت حقوق واجب خود از اطاعت او سرباز زند.
14
اهل سنّت نيز براى اهل بغى تعريفى همانند ارائه كردهاند:
باغى كسى است كه با امام عادل به مخالفت برخيزد و از اطاعت او سرپيچى
كند به اين صورت كه از پرداخت حق واجب يا امثال آن به امام استنكاف ورزد. 15
باغى گروهى هستند كه با امام به مخالفت برخيزند به اين صورت كه از
پرداخت حق خود به او سرباز زنند و يا بخواهند او را خلع نمايند. 16
به نظر مىرسد تعريف اصلى باغى همان تعريف نخست است و ديگر قيودى كه
در اين تعريف اخذ شدهاند، مانند فساد در زمين، شكستن بيعت، سرپيچى از پرداخت حقوق
و جنگ با امام عادل، قيودى توضيحى هستند كه مصاديق خروج از اطاعت امام عادل و
گونههاى آن را بيان مىنمايند.
براساس تعريف ياد شده، خروجكننده بر امام عادل به هرصورت و كيفيتى
در شمار اهل بغى خواهد بود، اما از كلمات پارهاى از فقها همچون شيخ طوسى، ابن
حمزه، 17 و ابن ادريس
18 چنين استفاده مىشود كه عنوان اهل بغى در اصطلاح فقيهان مخصوص
خروجكنندگان بر امامى است كه داراى سه ويژگى باشند و با فقدان اين ويژگىها اهل
بغى مصطلح فقيهان تحقّق نخواهد يافت و در نتيجه، احكام مخصوص آن نيز مترتّب نخواهد
شد. شيخ طوسى سه ويژگى ياد شده را چنين توصيف كرده است:
قتال با اهل بغى واجب نيست و احكام اهل بغى بر آنها مترتّب نمىشود،
مگر به سه شرط: اوّل اينكه خروجكنندگان بر امام تعداد زيادى باشند، به اندازهاى
كه پيشگيرى از آنها و متفرّق ساختنشان جز با هزينه مالى، آماده ساختن سپاهيان و
جنگ ميسور نباشد، اما اگر تعداد اندكى باشند و
نام کتاب : مجموعه مقالات چهارمين همايش بينالمللى دكترين مهدويت با رويكرد حقوقى، سياسي نویسنده : مؤسسه آينده روشن جلد : 1 صفحه : 43