مقدمه‌

جهانى شدن) noitazilabolg (مفهوم جديدى است كه درباره آن اختلاف در تعبير و تعريف وجود دارد. برخى گفته‌اند:

جهانى شدن يعنى يك‌سان شدن و يا مشابه كردن دنيا. اين فرآيند به طرق گوناگونى هم‌چون توسعه ماهواره‌ها، گسترش رايانه‌ها، افزايش رسانه‌ها، به ويژه ازدياد شبكه‌هاى تلويزيونى صورت مى‌گيرد. جهانى شدن فرآيند اجتماعى است كه در آن قيد و بندهاى جغرافيايى، فرهنگى و مذهبى كه بر روابط انسانى سايه افكنده‌اند، از بين مى‌روند. البته اگرچه جهانى شدن يك روند سياسى فرهنگى و اجتماعى است، اما بيش از همه روند اقتصادى است. 1

در اين تعريف از هم‌سان شدن جهان سخن به ميان آمده است، درحالى‌كه وسيله قرار گرفتن و سوء استفاده قدرت‌مندان از آن، سبب سرعت چرخه ناهم‌سانى مى‌گردد.

تعريف ديگرى را شبيه همان تعريف و با اندك تفاوتى براى جهانى شدن ارائه داده‌اند كه عبارت است از:

فرآيندى اجتماعى كه در آن قيد و بندهاى جغرافيايى كه بر روابط اجتماعى و فرهنگى سايه افكنده است، از بين مى‌رود و مردم به‌طور فزاينده از كاهش اين قيد و بندها آگاه مى‌شوند. 2

اين تعريف برداشته شدن قيد و بندهاى جغرافيايى حاكم بر روابط اجتماعى و فرهنگى را مهم‌ترين ويژگى‌هاى جهانى شدن برمى‌شمرد و در تعبير ديگر آن را:

«درهم فشرده شدن جهان و تبديل آن به مكان واحد» 3 دانسته‌اند. نويسنده در اين تعريف روى تبديل جهان به مكان واحد تكيه كرده است. جهانى شدن در تعريفى ديگر فرآيندى گفته شده كه در آن نفوذ و حوزه اختيارات دولت‌محور، در ساختارى از روابط ميان كارگزاران مختلف تحليل مى‌رود. گستره فعاليت اين كارگزاران بافتى به راستاى جهانى و نه صرفا بين‌المللى است. 4

اين تعريف بر تحليل رفتن حوزه اختيارات دولت‌محور و جهانى بودن گستره فعاليت كارگزاران تكيه دارد.