كاركرد بيعت در زمان حضور

با توجه به مطالب گذشته، مى‌توان گفت كه امام در زمان حضور از مردم بيعت مى‌گيرد و مردم و امام به هم‌ديگر تعهّد مى‌دهند تا برخلاف تعهّد عمل نكنند. اما نكته مهم اين است كه بيعت در زمان حضور ثمرات و كاركردهايى مهم دارد كه به مواردى اشاره مى‌شود:

الف) تأكيد بر نصب‌

در حقيقت مهم‌ترين ثمره بيعت همين است كه مردم نصب امام از طرف خداوند را تأكيد و تأييد مى‌كنند. شايد به ذهن بيايد كه چه نيازى به تأييد مردم است. هرچند به تأييد مردم نيازى نيست، تاريخ نشان داده كه بى‌تأييد مردم، امام نتوانسته حكومت تشكيل دهد.

ب) اعتراف و اظهار آمادگى‌

شهيد مطهرى در اين‌باره مى‌گويد:

به نظر مى‌رسد بيعت در بعضى موارد صرفا اعتراف و اظهار آمادگى است، قول وجدانى است. بيعتى كه پيغمبر اكرم صلّى اللّه عليه و اله و سلّم گرفت، از اين جهت بود ... تا شخص بيعت نكرده، فقط همان وظيفه كلّى است كه قابل تفسير و تأويل است، ولى با بيعت، شخص به‌طور مشخّص اعتراف مى‌كند به طرف و مطلب از ابهام خارج مى‌شود و بعد هم وجدان خود را نيز گرو مى‌گذارد و بعيد نيست كه شرعا نيز الزامى فوق الزام اولى ايجاد كند. 51

ج) ايجاد زمينه براى اعمال ولايت‌

بيعت زمينه را هموار مى‌كند تا امام به راحتى بتواند اعمال ولايت كند و اگر زمينه هموار نباشد، هرچند حضرت ولايت دارد، نمى‌تواند اعمال ولايت كند. به همين دليل، مى‌توان گفت كه بيعت در عصر حضور تنها وظيفه‌اى دينى- سياسى براى ايجاد زمينه و تحقّق ولايت حضرت است و نبايد پنداشت كه امام با بيعت به زعامت جامعه انتخاب مى‌شود.