1. اسلام‌

وقتى اسلام در سرزمين عربستان ظهور كرد، با واقعيات موجود در جامعه جاهليت دوگونه برخورد كرد:

يكم. مسائل و واقعيات ناسازگار با اسلام، مانند زنده به گور كردن دختران را نهى كرد و ريشه آنها را از سرزمين عربستان كند؛

دوم. مسائلى كه آنها را امضا كرد و در مناسبت‌هاى مختلف آنها را به كار گرفت، مانند مسئله بيعت كه در قبل از اسلام هم بوده، ولى اسلام آن را امضا و تأييد كرده است. در نتيجه مى‌توان گفت كه بيعت با نصب امامت هيچ منافاتى ندارد. البته گفتنى است كه در آن زمان هم بيعت به همان معنايى به كار مى‌رفته كه ما از آن مى‌فهميم. بنابراين، اگر بيعت فقط به كسانى منحصر مى‌شد كه از طرف خداوند نصب نشده بودند، به نظر مى‌رسيد حتما پيامبر صلّى اللّه عليه و اله و سلّم اين كار را مى‌كرد و تذكّر مى‌داد كه بيعت در موارد خاص به كار مى‌رود، در صورتى كه نه تنها ايشان در اين مورد چيزى نگفته، بلكه در موارد مختلف خود از مردم بيعت گرفته است كه به مواردى اشاره شد.

2. سيره عملى پيامبر صلّى اللّه عليه و اله و سلّم‌

پيامبر صلّى اللّه عليه و اله و سلّم در مكه حكومت تشكيل نداد؛ زيرا پذيرشى از مردم صورت نمى‌گرفت، چنان‌كه هيچ بيعت عمومى صورت نگرفت و مردم آماده نبودند با حضرت بيعت كنند و به نظر مى‌رسد، بيعت نكردن، مهم‌ترين دليل بر تشكيل نشدن حكومت بوده است. اما وقتى پيامبر صلّى اللّه عليه و اله و سلّم به مدينه رفت، حكومت تشكيل داد؛ چون مردم با ايشان بيعت كردند و حضرت توانست حكومت تشكيل بدهد.

علاوه‌بر آن، باوجوداين كه حضرت على عليه السّلام از طرف خداوند به امر امامت منصوب شده بود، پيامبر اسلام صلّى اللّه عليه و اله و سلّم در غدير خم از مردم براى حضرت بيعت گرفت و اين مسئله نشان مى‌دهد كه نه تنها بيعت با نصب هيچ منافاتى ندارد، بلكه علاوه‌بر نصب از طرف خداوند، مردم نيز بايد بيعت كنند تا تأثير مردم نيز در حكومت روشن شود و مردم احساس حقارت نكنند و با حكومت هم‌كارى كنند و حاكم را يارى دهند.