آيا بعد از ظهور نيازى به بيعت است و در صورت نياز نقش بيعت و كاركرد آن چيست؟ براى پاسخ به اين پرسش، فرضيه چنين است: پذيرش عملى مشروعيت رهبرى مردم و اظهار آمادگى براى اعمال ولايت، به منزله مهم‌ترين تأثير بيعت در عصر حضور است.

اين پژوهش، ابتدا مفاهيمى مانند معناى لغوى و اصطلاحى بيعت و ... را تعريف مى‌كند و بعد به مسئله بيعت در زمان حضور مى‌پردازد و سرانجام دلايل و كاركرد آن را بررسى مى‌كند.

بيعت‌

معناى لغوى بيعت‌

راغب مى‌گويد:

با سلطان بيعت كرد (بايع السلطان) يعنى در مقابل خدماتى كه سلطان انجام مى‌دهد، اطاعت و شنوايى از وى را برعهده گرفت؛ به اين عمل بيعت و مبايعه گفته مى‌شود. 1

ابن اثير در نهايه آورده است:

در حديث آمده است كه پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و اله و سلّم فرمود: «ألا تبايعونى على الإسلام؛ آيا با من براساس اسلام تبعيت نمى‌كنيد؟» مفهوم اين جمله قرارداد بستن و تعهّد سپردن بر اجراى دستورهاى اسلام است و در ادامه مى‌گويد: گويا هريك از آن‌دو، آن‌چه را در اختيار دارد به طرف ديگر مى‌فروشد و جان و اطاعت در اختيار كار خود را به دست او مى‌سپارد. 2

معناى اصطلاحى بيعت‌

به نظر مى‌رسد معناى لغوى بيعت با اصطلاحى آن تفاوت دارد. لذا اصطلاحا بيعت فقط براى رابطه با حاكم و فرمانده به كار مى‌رود. ازاين‌رو گفته‌اند:

بيعت فقط در مورد حاكم و سلطان است. پيمان رفاقت دو رفيق را بيعت نمى‌گويند، يعنى در بيعت تسليم يك طرف براى يك طرف است. 3