5. دولت بغرنج‌ترين، مجهزترين و كامل‌ترين نهاد و سازمان سياسى، ادارى و قضايى و نظامى كشور است. 5

همه اين تعاريف بر عناصر اقتدار، حاكميت، نهاد اجتماعى، تشكيلات سياسى، اجرايى، قضايى و قانون‌گذارى تأكيد دارند. بنابراين، در تعريفى ديگر مى‌توان گفت كه دولت دستگاه سامان‌يافته اجتماعى است كه ضمن دارا بودن عناصر قدرت و حاكميت در پرتو قانون‌گذارى و اجراى قوانين، تنظيم همه روابط انسانى و تعاملات اجتماعى را در سطح داخلى و بين‌المللى برعهده دارد. بنابراين تعريف، دولت حكومتى مقتدر است كه در ضمن قانون‌گذارى ضامن اجراى قوانين نيز به‌شمار مى‌رود و تشكيلاتى است كه از تعدى و تجاوز و هرآن‌چه باعث برهم زدن تعاملات سالم اجتماعى مى‌شود، باز مى‌دارد و قدرت بازدارنده‌اى است كه از بروز مشكلات و تضييع حقوق افراد مى‌كاهد و در تعامل با كشورها و دولت‌هاى ديگر از قوانين و چارچوب مشخصى پيروى مى‌كند.

اهداف متوسط و ميانى و هدف نهايى آفرينش‌

گاهى اهداف حكومت‌ها مشخص و معين است و گاهى مراتب دارد، يعنى يك هدف عالى و نهايى منظور است و اهداف ديگر وسيله‌اى هستند براى رسيدن به آن هدف نهايى. باوجوداين، امروزه بيشتر حكومت‌ها، اهداف دنيوى و مادى مثل آزادى، امنيت، رفاه، بهداشت، آموزش، ارضاى خواسته‌هاى همه مردم يا دست‌كم اكثر آنان و هر هدفى را كه به نوعى به آسايش زندگى دنيوى آنها برگردد، دنبال مى‌كنند و حكومتى از نظر مردم ايده‌آل است كه بتواند امنيت داخلى و خارجى و خواسته‌هاى اكثر را برآورده سازد، اما در حكومتى كه انبيا مطرح كرده‌اند و دولتى كه رسول گرامى اسلام صلّى اللّه عليه و اله و سلّم آن را بنيان نهاد، هدفى فراتر از اين اهداف مورد توجه است و همه اين اهداف، به گونه متوسط و ميانى براى رسيدن به آن هدف غايى لحاظ مى‌شوند. آن هدف غايى، همان هدف خلقت انسان است. خداوند متعال مى‌فرمايد:

وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضى‌ لَهُمْ وَ لَيُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً يَعْبُدُونَنِي لا يُشْرِكُونَ بِي شَيْئاً؛ 6