مناسبات و روابط خود با هم‌نوعانش، هم‌زيستى و مسالمت است. جنگ و ستيز از نگاه اسلامى، حالتى عارضى و موقت و نه طبيعى و دايمى دارد. آيات فراوانى در قرآن اين مطلب را تأييد مى‌كند كه به برخى از آنها اشاره مى‌شود:

قُلِ اللَّهَ أَعْبُدُ مُخْلِصاً لَهُ دِينِي* فَاعْبُدُوا ما شِئْتُمْ؛ 62

بگو: «خدا را مى‌پرستم، درحالى‌كه دينم را براى او بى‌آلايش مى‌گردانم.

پس هرچه را غير از او مى‌خواهيد، بپرستيد.»

وَ لَوْ شاءَ رَبُّكَ لَآمَنَ مَنْ فِي الْأَرْضِ كُلُّهُمْ جَمِيعاً أَ فَأَنْتَ تُكْرِهُ النَّاسَ حَتَّى يَكُونُوا مُؤْمِنِينَ؛ 63

و اگر پروردگار تو مى‌خواست، قطعا هركه در زمين است همه آنها يك‌سر ايمان مى‌آورند. پس آيا تو مردم را ناگزير مى‌كنى كه بگروند؟

فَمَنْ شاءَ فَلْيُؤْمِنْ وَ مَنْ شاءَ فَلْيَكْفُرْ؛ 64

پس هركه بخواهد بگرود و هركه بخواهد انكار كند.

لا إِكْراهَ فِي الدِّينِ؛ 65

در دين هيچ اجبارى نيست.

وَ إِنْ جَنَحُوا لِلسَّلْمِ فَاجْنَحْ لَها؛ 66

و اگر به صلح گراييدند، تو [نيز] بدان گراى و بر خدا توكل نما كه او شنواى داناست.

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا ادْخُلُوا فِي السِّلْمِ كَافَّةً؛ 67

اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، همگى به اطاعت [خدا] درآييد.

بنابراين آيات چنين استنباط مى‌شود كه ايجاد عقيده در نهاد آدمى هرگز با تحميل و زور سازگار نيست و ديگر، آن‌كه پيامبر صلّى اللّه عليه و اله و سلّم در روابط و تحقق رسالت و سياست خويش با خشونت و ناسازگارى بيگانه است و مبناى دعوت و سياست عام وى بر تفاهم و مسالمت و ملايمت استوار است و درواقع، جنگ و خصومت‌ورزى بر مبناى تخاصم دشمنان و استمرار عناد آنان، بر رفتار سياسى دولت نبوى عارض مى‌گشته است، هم‌چنان‌كه آيه 125 سوره نحل، پيامبر را به موعظه نيكو و بهترين گفتمان با مخالفان سفارش مى‌نمايد.