خدا و آزادى از هوس‌ها و اسارت‌هاى نفسانى مى‌داند. اين همان حقيقت آزادى است كه متأسفانه دمكراسى غربى از آن بى‌بهره است.

اسلام بسيارى از انسان‌هاى به ظاهر آزاد را برده مى‌داند؛ بردگانى كه اسير نفس خويش گرديده و طعم شيرين آزادى واقعى را كه در پرتو بندگى حاصل مى‌گردد نچشيده‌اند:

كم من عقل أسير تحت هوى أمير؛[1] چه بسيار عقل‌هايى كه اسير نفس امير گشته‌اند.

پيامبران تنها براى اين نيامده‌اند كه استبداد بيرونى را درهم شكنند و انسان‌ها را از بيرون آزاد نمايند. هنر بزرگ‌تر پيامبران در آزادسازى درونى انسان‌ها نهفته است كه از آن به جهاد اكبر تعبير مى‌شود.[2] در مكاتب الهى، انسان‌ها آن‌گاه كه قفس تن را مى‌شكنند و در فضاى بى‌انتهاى عبوديت به پرواز درمى‌ياند، آزادگى واقعى خواهند بود.

آزادى مشروع و آزادى نامشروع‌

ارزش اسلام در نگاه جامعى است كه به آزادى مى‌كند. اعتقاد و باور به آزادى درونى و قائن بودن هويت انسانى به آن باعث مى‌گردد تا هر گاه ميان آزادى بيرونى و آزادى درونى تزاحمى به وجود آيد، آزادى درونى را مقدم داشته، براى آزادى بيرونى‌

[1] - نهج البلاغه، حكمت 211.

[2] - بندگان شكم و شهوت، بندگان شهرت و ثروت و بندگان مقام و قدرت وقتى از بندهاى اسارت رهايى مى‌يابندكه پيروان راستين رسول خدا، پيامبر آزادى و آزادگى باشند: