* مسأله تقيه‌

و بالاخره مسأله تقيه؛ كه تقيه در اين چارچوب معنا مى دهد. تقيه، يعنى همين كه امام سجاد و امام باقر و امام صادق و بقيه ائمه، اين كارهايى كه گفتيم، بكنند و نگذارند اين پوشش و حفاظ از روى كارها برداشته بشود؛ و اگر كسى هم تندى مى كند، به او بگويند تندى نكن. كه در آن روايت، حضرت مى فرمايد: ليس من احتمال امرنا التصديق بنا، اين طور نيست كه كسى كه حامل امر ماست و ولايت ما را قبول دارد، فقط همين تصديق ما را بكند، كافى نيست، بلكه‌ من احتمال صدقنا- قريب به اين الفاظ- كتمان سرنا، سر ما را بايد مكتوم بداريد. نبايد به كسى بگوييد.

بعد حضرت مى گويند: هَذَا أَبُو حَنِيفَهَ لَهُ أَصْحَابٌ‌ (64) هذا فلان له اصحاب؛ كسى به كار اينها كارى ندراد. من هم فرزند پيغمبر هستم، زير پوشش قرآن و حديث و معارف مى توانستم اصحابى داشته باشم، كسى به كار من كار نداشته باشد. شماها مى رويد، به اينجا و آنجا مى گوييد، كتمان اسرار مرا مى كنيد، اين قدر براى ما مشكل درست مى كنيد!

اين فرمايش امام صادق است، كه اين هم يك بحث ديگر است؛ و بحث تقيه هم بحث مفصلى است. به هر حال، اين يكى از آن موضوعات بسيار بسيار مهم زندگى ائمه است- مسأله مبارزه و جهت گيرى سياسى- آنچه كه بنده عرض كردم، يك صدم آن چيزى است كه در اين زمينه ها مى توان گفت؛ و اميدوارم خداى متعال توفيق بدهد برادرانى كه علاقه به اين كار دارند، دنبال اين مسأله را بگيرند.

بنده كار زيادى كردم، متأسفانه امروز فرصت نمى كنم آن كارها را جمع بندى كنم؛ مجالش را ندارم. اى كاش كه صاحب همتهايى پيدا بشوند، اين كار را دنبال كنند، ادامه بدهند؛ و زندگى سياسى ائمه‌