كه دوران محنت و غم اهل بيت- به نظر بنده- از دوران امام جواد به بعد شروع مى شود؛ بدتر از همه اوقات ديگر!

خوب، اين يك ترسيم كلى است، كه البته بنده بحثم را دو قسمت كرده بودم؛ يك قسمت، ترسيم كلى بود كه تا اينجا تمام مى شود، يك قسمت ديگر هم نمودار هايى از حركات مبارز در زندگى ائمه است، كه البته طبيعى است كه ديگر براى آن، وقت نيست.

* ادعاى امامت و دعوت به آن‌

يكى از مسايل، ادعاى امامت و دعوت به امامت است، كه اين در زندگى ائمه هر جا كه هست، نشانه حركت مبارزى است؛ كه اين فصل مفصلى است آن وقت، روايات‌ الائمه نور الله‌ در كافى، و روايت امام در آن فرمايش مفصل حضرت رضا، و آن نامه حضرت رضا- ظاهراً به فضل بن صح- به نظرم آن باشد، يا به ديگرى است؛ حالا درست يادم نيست- از آن بحثهاى بسيار مفصل است. پس يكى مسأله امامت است. يكى برداشت خلفا از ادعاها و كارهاى ائمه است. شما مى بينيد كه از زمان عبد الملك تا زمان متوكل، هميشه يك نوع برداشت از زندگى ائمه بوده است. اين را بايد دنبال كرد؛ نمى شود سهل انگارى كرد. چرا اينها از زندگى ائمه اين گونه برداشت مى كردند؟ خَلِيفَتَانِ فِى الْأَرْضِ مُوسَى بْنُ جَعْفَرٍ بِالْمَدِينَهِ يُجْبَى لَهُ الْخَرَاجُ‌ (34)- مثلا نسبت به موسى ابن جعفر- يا هَذَا عَلِىٌّ ابْنُهُ قَدْ قَعَدَ وَ ادَّعَى الْأَمْرَ لِنَفْسِهِ‌ (35)- مثلًا درباره امام على ابن موسى، و درباره ائمه ديگر- اين داعيه يى كه خلفا و دوستان خلفا از زندگى ائمه برداشت مى كردند؛ قابل توجه است.