طبيعى بود كه اين سخن همچون عجيب ترين پديده سياسى، دهان به دهان و شهر به شهر پراكنده شود و همه آفاق اسلام در آن روز يا بعدها بفهمند كه در همان زمان كه كسى مثل مامون فقط به دليل آن كه از وليعهدى برادرش امين عزل شده است به جنگى چند ساله دست مى زند و هزاران نفر از جمله برادرش امين را به خاطر آن به قتل مى رساند و سر برادرش را از روى خشم شهر به شهر مى گرداند كسى مثل على بن موسى الرضا عليه السلام پيدا مى شود كه به وليعهدى با بى اعتنايى نگاه مى كند و آن را جز با كراهت و در صورت تهديد به قتل، نمى پذيرد.

مقايسه اى كه از اين رهگذر ميان امام على بن موسى الرضا عليه السلام و مامون عباسى در ذهنها نقش مى بست درست عكس آن چيزى را نتيجه مى داد كه مامون به خاطر آن سرمايه گذارى كرده بود.

سوم:

با اين همه على بن موسى الرضا عليه السلام فقط بدين شرط وليعهدى را پذيرفت كه در هيچ يك از شؤون حكومت دخالت نكند. و به جنگ و صلح و عزل و نصب و تدبير امور نپردازد. و مامون كه فكر مى كرد فعلًا در شروع كار اين شرط قابل تحمل است و بعداً بتدريج مى توان امام را به صحنه فعاليتهاى خلافتى كشانيد، اين شرط را از آن حضرت قبول كرد.

روشن است كه با تحقق اين شرط، نقشه مامون نقش بر آب مى شد و بيشتر هدفهاى او برآورده نمى گشت.

امام در همان حال كه نام وليعهد داشت و قهراً از امكانات دستگاه خلافت نيز برخوردار بود، چهره اى به خود مى گرفت كه گويى با دستگاه خلافت، مخالف و به آن، معترض است نه امرى، نه نهيى، نه تصدى مسؤوليتى، نه قبول شغلى، نه دفاعى از حكومت و طبعاً نه هيچ گونه توجيهى براى كارهاى آن دستگاه.