خراسانى خالى شود، و اگر كسى‌[1] در آن روزگار بخدمت تركى آمدى بكدخدايى يا بفراشى يا بركاب‌دارى از او پرسيدندى كه تو از كدام شهرى و از كدام ولايتى و چه مذهب دارى، اگر گفتى «حنفى‌[2] يا شافعى‌ام و از خراسان و ماوراء النهرم و يا از شهرى كه سنى باشند» او را قبول كردى و اگر گفتى «شاعى‌ام‌[3] و از قم و كاشان و آبه و رى‌ام‌ 66» او را نپذيرفتى‌[4]، گفتى «برو كه ما ماركشيم نه مارپروريم.» اگرچه بسيار مال و نعمت پيش كشيدى نپذيرفتى، گفتى «برو بسلامت. اين كه مرا ميدهى در خانه خويش بنشين و مى‌خور.» و اگر سلطان طغرل و سلطان الپ ارسلان هيچ‌گونه بشنيدندى كه اميرى يا تركى رافضيى را بخويشتن راه داده است با او عتاب كردندى و خشم گرفتندى.

حكايت در اين معنى‌

3- چنانكه روزى سلطان شهيد آلپ ارسلان را چنان شنوانيدند كه اردم دهخدا آبجى را[5] بدبيرى خويش آورده است. كراهيتش آمد از آنچه گفتند كه «آن دهخدا باطنى است.» در بارگاه، اردم را گفت «تو دشمن منى و خصم ملكى.» اردم در زمين افتاد، گفت «اى خداوند اين چه حديث است؟]59 a[ من كمتر بنده‌اى‌ام خداوند را و چه تقصير كرده‌ام تا اين غايت در بندگى و هواخواهى؟» سلطان گفت «اگر دشمن من نيستى چرا دشمن من را بخدمت آورده‌اى؟» اردم گفت «آن كيست؟» سلطان گفت «ده‌خدايك‌[6] كه دبير تست.» گفت او كى باشد در همه جهان و اگر همه زهر گردد اين دولت را چه گزند بود[7]؟» گفت «برويد، آن مردك را بياريد.» برفتند و در وقت آن‌

[1] - كسى‌K : كسى راPC -:N

[2] - حنفى‌K : حنيفى‌PC -:N :

[3] - شاعيم‌N :

شيعيم‌PC -:K

[4] - نپذيرفتى‌K : نپذيرفتندى‌PC -:N

[5] - دهخدا الحى راN : دهخدايى راCK : دهخداى يحيى راP

[6] - دهخدايك‌NK : دهخداى‌ايه‌P :

دهخدايى ايك‌C

[7] - كرند بودN : تواند كردن‌PC -:K