است، هميشه مورد توجه بوده است. بدين لحاظ، افراد نادرى كه در هر شرايط و وضعيت اجتماعى، با خروج از مدار حركت عمومى جامعه، راه خود را جدا كرده و از روند جامعه‌پذيرى عمومى فاصل گرفته‌اند، در تبيين رابطه‌ى مذكور مد نظر قرار نمى‌گيرند. هويت اين گونه افراد صرفا با فرديت خارج از مدار اجتماعى معنا و مفهوم مى‌يابد و كنش‌هايشان نيز در قالب رفتارهايى ويژه مانند زهد افراطى و اخلاق انزواگرايانه و مكان و زمان گزينى بر خلاف عامه‌ى مردم، امرى فردى و بدون بازتاب‌هاى اجتماعى است.

جامعه به عنوان كلّ مركّب از افراد، هويت و ماهيتى متناسب با افراد كسب مى‌كند و صرف‌نظر از مختصات زمانى و جغرافياى فرد فرد انسان‌ها، ماهيت و هويت شايع و همگانى افراد است كه در فرايندى پيچيده در اجتماع انسانى به هم گره مى‌خورد و ماهيت جامعه‌ى انسانى را شكل مى‌دهد.[1] از اين رو، هر تبيينى از ماهيت انسان مستقيما در تبيين ماهيت جامعه تأثير مى‌گذارد و ماهيت جامعه را متناسب و متناظر با ماهيت تبيين شده براى افراد به تصوير مى‌كشد.

در نگرش اسلامى، از آنجا كه هر فرد به سوى توسعه‌ى جنبه‌هاى فطرى خود بيش از هر امر ديگرى گام برمى‌دارد، هويت و ماهيت جامعه‌ى اسلامى بر مبناى دو عنصر «هدايت» و «عدالت» شكل مى‌گيرد و همين دو عنصر است كه روح اصلى جامعه‌ى اسلامى را مى‌سازد و رفتار اجتماعى انسان‌ها را سامان مى‌دهد. قرآن كريم پس از تأكيد بر فطرت فرد انسان‌ها، غرض از فرستادن پيامبران، خصوصا آخرين پيامبر الهى، را ايجاد جامعه‌اى «هدايت طلب» و

[1] - فروغى، محمد على، سير حكمت در اروپا، ج 3، ص 63- 60.