او عشر گيرند و از خوك او نگيرند. مراد از
عشر شراب قيمت عشر است. اين نزد ابو حنيفه است رحمه اللّه، و نزد زفر آن است كه از
هردو عشر گيرند. و نزد ابو يوسف آنست كه اگر بگذرانند خمر و خنزير را با هم، عشر
از هر دو بگيرند. و او خوك را تبع خمر ساخته است. و اگر خمر را بتنها بگذرانند عشر
گيرند. و اگر خوك را تنها گذراند عشر نگيرند. و اگر مضارب مال مضاربه بگذراند از
او چيزى نگيرند.
و اگر بنده مأذون در تجارت گذرد، اگر مديون باشد از او هيچ نگيرند. و
اگر مديون نباشد كسب او ملك مولاى اوست، پس اگر مولاى او با او باشد از او بگيرند.
و اگر مولا با او نباشد از او نگيرند. و اللّه اعلم. اين است سخن «شرح وقايه».
اما حكم عاشر در مذهب امام شافعى رحمه اللّه در باب عشر و خراج
انشاء- اللّه مذكور شود، و اللّه اعلم. اكنون بيان سيرت حضرت پيغامبر صلّى اللّه
عليه و سلّم در فراگرفتن زكات بنمائيم تا سلطان بدان اقتدا نمايد، و باللّه
التوفيق.
فصل پنجم، در بيان سيرت حضرت پيغامبر صلى اللّه عليه و سلم در
فراگرفتن زكوات.
بدان ايّدك اللّه تعالى كه حضرت پيغامبر صلّى اللّه عليه و سلّم را
در هر عمل از اعمال كليّه شريعت سيرتى خاص بوده كه آن منشأ مذاهب است، و در هر باب
سلطان را امر ضرورى است كه سيرت آن حضرت صلّى اللّه عليه و سلّم بوجهى كه ارباب
صحاح و علماء سيرت از طرق مصحّحه متقنه اخراج فرمودهاند نيكو بداند، تا مواقع
عزايم و رخصتها را از يك ديگر جدا تواند كرد، و داند كه سنت و طريق آن حضرت در آن
عمل چگونه بوده، و چون بداند و بدان اقتدا كند، بر صراط مستقيم سنت قايم باشد، و
او را از سلاطين اسلام و أيمه عدل توان گفت.
اما سيرت حضرت پيغامبر صلّى اللّه عليه و سلّم در فراگرفتن زكوات؛
الشيخ- الامام رحلة يمن، استاد المحدثين، مجد الدين محمد بن يعقوب الفيروز آبادى-
الشيرازى رحمه اللّه در كتاب «صراط مستقيم» سيرت آن حضرت صلّى اللّه عليه و سلّم
در زكات ياد كرده و ما در اين مقام آن را ياد كنيم، زيرا كه بر سخن او اعتماد تمام
است. شيخ فيروز آبادى رحمه اللّه در كتاب «صراط مستقيم» گويد: عادت حضرت