چيزى را فروخت از براى آن‌كه عوض او را نگاه دارد و تجارت در او نكند، سال منقطع شد.

چهارم نصاب در آخر سال، و شرط نيست در اول و وسط. و آغاز سال تجارت از آن روزى است كه كالا را خريد و اگر بغير نقد خريده يا بنقد خريده و آن دون نصاب است، يا در ذمت خريده و نقد كرده نصاب در ثمن او. و اگر بعين خريده و آن نصاب است، پس ابتدا از روزى است كه او تملك آن نقد كرد. و اگر خريد سايمه از براى تجارت، دو زكات بر او لازم نمى‌آيد. ليكن اگر كامل شود نصاب يكى، واجب زكات اوست، و اگر نصاب هر دو كامل شود پس واجب زكات عين است مگر گاهى كه سال تجارت مقدم شود كه واجب زكات او است در آن سال و واجب زكات عين است در ساير احوال. و زكات تجارت ربع عشر است، و متعلق بقيمت است و از او بيرون بايد كرد. و جايز نيست كه از عين اخراج كنند. و قيمت بنقدى كنند كه بدان خريده باشد، و اگرچه در وقت خريدن نصاب نبوده باشد.

اين است احكام زكات تجارت نزد شافعى، اكنون بيان اصناف مستحقان زكات نمائيم و باللّه التوفيق.

فصل دوم، در بيان مستحقان زكات.

بدان ايّدك اللّه تعالى كه خداوند تعالى در آيه كريمه بيان مستحقان زكات فرمود قال اللّه تعالى: إِنَّمَا الصَّدَقاتُ لِلْفُقَراءِ وَ الْمَساكِينِ وَ الْعامِلِينَ عَلَيْها وَ الْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ وَ فِي الرِّقابِ وَ الْغارِمِينَ وَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ ابْنِ السَّبِيلِ فَرِيضَةً مِنَ اللَّهِ وَ اللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ‌[1] و اين مجموع كه در آيه مذكور شده‌اند هشت صنفند، و ما اصناف را باحكام ايشان ياد كنيم، و اشارت بخلاف مذهبين بنمائيم، انشاء اللّه تعالى.

صنف اول از مستحقان زكات فقير است، و او آن كسى است كه او را هيچ مالى نباشد، و كسى نداند كه در موقع حاجت او افتد. همچنانچه محتاج بده درهم است، و مالك دو درهم بيشتر نيست و خانه‌اى كه مسكن او است و جامه‌اى‌

[1] -سوره التوبة: آيه 60.