بعد اعضاى آن انجمن چون بنات النعش متفرق شدند و هركس به خانه خود رفت.

اين بى‌مقدار به اتّفاق آن سيّد بزرگوار تا گذر پاى چنار[1] همراه بودم. در آنجا مصاحبت به مفارقت كشيد و مواصلت به مهاجرت انجاميد. هريك به سوى منزل خود رفتيم.

من در خانه خود كه لانه دل ريشان و خانقاه درويشان است شتافتم و در زاويه خانه متفكر و ديوانه افتادم و با خود مى‌گفتم كه چه مى‌شد كه من هم از اين سقر، سفر مى‌كردم و از اين شهر كفرستان به طرف خراسان مهاجرت مى‌نمودم؟

به محض توهّم اين خيال، جنود قيود، دورم را محاصره نمودند. شاهباز عقل از سرم پرواز نمود. زيرا كه امورات خانه را مهمل و وضع زندگانى را مختل يافتم و رشته خيال را به يكديگر مى‌بافتم كه با اين قلّت بضاعت، چگونه مسافرت توان نمود.

يكى از محترمين كه با من از منسوبين به شمار مى‌رفت، در كلبه من نزول اجلال داشت، همّت بر استفسار حالم گماشت. پس از استعلام، بدين كلامم نصيحت نمود و موعظت فرمود كه اى مسافر وادى نكبت و اى كشتى شكسته بحر فلاكت، تو را چه سوداى خامى بر سر و طريق موحشى در نظر است؟ سرمايه زندگانيت در تاراج و متروكات خانه‌ات به حراج رفته، تو كه غير از آسمان و زمين، فرش و روپوش ندارى با اين فقر و پريشانى، اهل و عيالت را به كه مى‌سپارى و امر مئونه ايشان را به كه مى‌گذارى؟ آخر نه آنكه عيال‌پرستى، خداپرستى است؟ تو را به بازار حمّالان، مسافرت فريضه و تحصيل قوتى از براى عيال وظيفه است. آل عصمت را به زيارت چون تو نكبت زده چه حاجت است؟

عبس! اين سوداى خام را از سر بيرون بر و اين ديگ هوس را كنارى گذار! طلبكار مطالبه طلب دارد و عيال خواهش نان و مستبدّين در فكر بردن جان و شيطان در خيال‌

[1] - گذر پاى چنار: محله‌اى است در تهران در حوالى جنوب غربى ارك شاهى عهد ناصرى. بعد از مشروطه كه خيابان خيّام كشيده شد، گذر پاچنار سمت شرقى و گذر مستوفى و گذر قلى سمت غربى اين خيابان واقع شدند. خانه نويسنده در خيابان خيّام بين گذر مستوفى و گذر قلى و روبه‌روى گذر پاچنار بوده و هنوز هم هست.« با استفاده از مشاهدات و كتاب طهران عهد ناصرى، ص 131»