آمريكايى، 14% به شركت رويال داچ‌شل (هلندى- انگليسى) و 6% به شركت نفت فرانسه داده شد. اما دولت ايران كوشيد اين بخشش منابع ملى را پيروزى بر آمريكا و انگليس بخواند. زاهدى، نخست‌وزير كودتا، در جلسه مشترك هيئت دولت و رؤساى دو مجلس، ضمن دفاع از قرارداد مزبور، گفت، دولت ايران سر انگليس و آمريكا كلاه گذاشته است؛ زيرا تا هفت، هشت سال ديگر نيروى اتم جاى نفت را گرفته و ذخاير نفت ايران بى‌مصرف خواهد ماند؛ بنابراين در اين ده ساله هر چه از كنسرسيوم بگيريم وجهى بازيافتى است.[1]

ازسوى‌ديگر، در فوريه 1955 م/ بهمن 1334 ش پيمان بغداد تحت عنوان قرارداد همكارى عراق و تركيه با حمايت آمريكا و انگليس امضا شد و پس از چندى پاكستان و سپس ايران نيز، بدان پيوستند. همان‌گونه كه گفته آمد، اين پيمان پس از وقوع كودتاى 1958 م در عراق و خروج اين كشور از آن، به پيمان مركزى يا سنتو تغيير نام داد.

جان. اف. كندى از حزب دموكرات آمريكا، از ژانويه 1961 تا نوامبر 1963 م (سال ترور كندى) رئيس‌جمهور اين كشور بود. او بر اصلاحات از بالا براى جلوگيرى از وقوع انقلاب در جهان سوم و مسابقه تسليحاتى گسترده با اتحاد جماهير شوروى تأكيد مى‌كرد. ايران نيز در فهرست كشورهايى قرار داشت كه بايد اصلاحات مزبور را اجرا مى‌كرد. كندى در دكترين خود از مشاور امنيتى‌اش والت ويتمن روستو[2] و نظريه توسعه او الهام مى‌گرفت. روستو در كتاب خود اين جملات را آورده بود:

هم‌اكنون كه اين رساله را در دست تأليف دارم، نه به آمريكا بلكه به جاكارتا، رانگون، دهلى‌نو، كراچى، تهران، بغداد و قاهره مى‌انديشم.[3]

اما محمدرضاشاه در ابتدا در مقابل درخواست آمريكا براى انجام اصلاحات ايستادگى كرد. او معتقد بود، با قدرت پليس و سازمان اطلاعاتى مى‌توان هر حركتى را از بين برد. وى در

[1]. مدنى، تاريخ سياسى معاصر ايران، ص 310.

[2].w .w .Rostow .

[3]. گازيوروسكى، سياست خارجى آمريكا و شاه، ص 169 و 170.