شده و تلفات زيادى به اكراد وارد كردند. 3

* اعلام صورت مطالبات انگليس از ايران‌

سفارت انگليس طى مراسله‌اى به وزارت امور خارجه ايران صورت مطالباتى را كه دولت انگليس به عنوان مساعده به دولت ايران پرداخت كرده بود به شرح ذيل اعلام كرد:

1- چهار صد و نود هزار ليره مساعده كه طى سال‌هاى 1912 تا 1914 م، به ايران پرداخت شده بود. اين مبلغ اصل مبلغ پرداختى بود كه سود آن به‌طور مرتب پرداخت شده بود.

2- پانصد و هفتاد و دو هزار و پانصد و هيجده ليره و هفت شلينگ و چهار پنى. اين مبلغ از بابت مساعده‌هاى موراتوريم‌ 4 به علاوه سود 7 درصدى آن تا تاريخ هشتم مارس 1922 م، بود.

3- يكصد و پنجاه و چهار هزار و هشتصد و پانزده ليره و سه شلينگ و هشت پنى. اين مبلغ، قسط اول قرض پرداختى به ايران در سال 1919 م، به علاوه سود 7 درصد آن تا تاريخ هشتم مارس 1922 بود.

4- چهار ميليون و هفتصد و هفتاد و يك هزار و هفتصد و يك قران و دويست دينار از بابت مساعده‌هايى كه در فارس پرداخت شده بود، و سود 7 درصدى آن از تاريخ پانزدهم فوريه 1922 تا هشتم مارس 1922 م، بود.

5- مبلغ يكصد و هشت ميليون و سيصد و چهل و پنج هزار و سيصد و پانزده قران بابت مساعده‌هاى ماهانه از اوت 1918 م تا اكتبر 1920 م، (اين پول به قران پرداخت شده بود) و سود 7 درصدى آن از تاريخ تلگرافات سفارت انگليس به وزارت امور خارجه براى پرداخت هريك از اقساط تا هشتم مارس 1922 م، بود.

6- مبلغ يازده ميليون و پانصد و نه هزار و ششصد و نود و هشت قران و پانصد و پنجاه دينار بابت مساعده‌هاى پرداخت شده به قزاقخانه از اوت 1919 تا 1920 و سود آن تا هشتم مارس 1922 م بود. 5

* اعتراض بانك شاهنشاهى به دولت ايران‌

دولت ايران كه در راستاى تبديل بانك ايران به بانك دولتى ايران با مشكلات زيادى روبرو بود، امروز با اعتراض بانك شاهنشاهى نسبت به اين تغيير نام نيز مواجه شد. بانك شاهنشاهى به عنوان تنها بانك ناشر اسكناس مدعى بود تنها بانك دولتى ايران است.

سفارت انگليس، كه تغيير نام بانك ايران به بانك دولتى را خلاف قراردادهاى فيمابين و امتيازنامه انحصارى بانك شاهنشاهى مى‌دانست، طى نامه‌اى‌ 6 اعتراض خود به اين موضوع را به وزارت امور خارجه ايران تسليم كرد. 7

______________________________
(1). ظفر الدوله: سرلشكر حسن مقدم فرزند فتح اللّه سردار مؤيد در سال 1265 ش، در مراغه متولد شد. پس از تحصيلات مقدماتى جهت ادامه تحصيل ابتدا به اطريش و سپس به روسيه رفت. در سال 1333 ق، پس از فراغت از تحصيل به ايران بازگشت و با درجه سلطانى وارد قزاقخانه شد. در جوانى از سوى احمد شاه ملقب به ظفر الدوله شد. در سال 1300 ش، رضا خان او را با درجه سرتيپى وارد ارتش جديد كرد. اولين مأموريت وى جنگ با سميتقو بود و در خاتمه دادن به ماجراى كودتاى لاهوتى نيز نقش ايفا كرد، پس از مأموريت آذربايجان به تهران آمد و به درجه سرلشكرى نائل گشت و فرمانده لشكر دوم (اين لشكر در عشرت‌آباد بود) تهران شد. در سال 1313 ش، به دستور رضا شاه منتظر خدمت شد و بعد از مدتى به دستور رضا شاه به كردستان اعزام شد و در حقيقت سپاه غرب را پس از سه سال كه مشتمل بر لشكر كردستان و دهلران بود تشكيل داد و به فرماندهى اين سپاه منصوب گشت. مقدم پس از فرماندهى سپاه غرب به ترتيب رئيس پياده‌نظام و رئيس بازرسى ارتش شد. وى در شهريور 1320 در مقابل تجاوز انگليسى‌ها به غرب كشور سه روز مقاومت كرد تا اينكه دستور ترك مخاصمه از تهران صادر گرديد. و به همين دليل در سال 1322 به استاندارى و فرماندهى سپاه آذربايجان شرقى و غربى منصوب شد. پس از آنكه در خريد گندم و جو براى دولت سوءاستفاده‌هايى كرد دولت سهيلى او را از كار بركنار كرد و تحت تعقيب قرارداد كه منجر به بازداشت او شد. اما در اثر اعمال فشارهاى فراوان، وزير دادگسترى تغيير كرد و پيرو آن دادستان ديوان كيفرى نيز تغيير كرد. دادستان جديد نيز پس از مدتى مقدم را آزاد كرد و اين موضوع در مطبوعات آن زمان و مجلس چهاردهم انعكاس وسيعى داشت. مقدم پس از آزادى براى هميشه از ارتش كناره‌گيرى كرد و دختر خود را نيز به عقد محمد رضا قوام فرزند قوام الملك درآورد. او سرانجام در سال 1362 ش درگذشت و در گورستان بهشت زهرا (س) به خاك سپرده شد. (نگاهى به تاريخ و جغرافياى مياندوآب، ص 172- 173).

(2). روزنامه ايران، 26/ 9/ 1300، ص 1؛ روزنامه اتحاد، 26/ 9/ 1300.

(3). روزنامه اتحاد، 27/ 9/ 1300، ص 2.

(4). موراتوريم:Moratorium مهلت قانونى، اجازه ديركرد پرداخت.

(5). مراسله سفارت انگليس به وزارت امور خارجه، 24/ 9/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 57، پ 18، ص 6.

(6). متن نامه سفارت انگليس به وزارت امور خارجه بدين شرح است: «از قرارى كه به دوستدار اطلاع داده شده در اين اواخر راپرتى در جرايد بوده است كه بايد يك كميسيون معين شود كه بانك استقراضى سابق ايران را به بانك دولتى ايران تبديل نمايد. شرف دارم خاطر جناب مستطاب عالى را متذكر سازم كه فصل اول امتيازنامه بانك شاهنشاهى به بانك مزبور حق مى‌دهد كه براى شصت سال از 30 ژانويه 1889 (27 جمادى الاول 1306) بانك دولتى بوده باشد و فصل سوم آن امتياز نامه به بانك مزبور كه بانك دولتى است حق انحصار نشر اسكناس را مى‌دهد. چون فقط يك بانك دولتى مى‌تواند در مملكت وجود داشته باشد، خاطر جناب مستطاب عالى را مراجعه مى‌دهد به راپرت فوق الذكر كه هرگاه اين مسئله حقيقت داشته باشد.

بايستى بر ضد ايجاد هراداره غير از بانك شاهنشاهى كه داراى لقب بانك دولتى بوده باشد پرتست [اعتراض‌] نمايم ..» (اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 38، پ 8).

(7). مراسله سفارت انگليس به وزارت امور خارجه، 24/ 9/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 38، پ 8، ص 20.