فرمانده اردو در طرق، براى جلوگيرى از بروز هرگونه حادثه ضمن سخنرانى براى صاحب‌منصبان اردو اظهار نمود:

چون ژاندارم‌ها مطيع دولت هستند بايد با آنها رفتار برادرانه داشت و از اعمال خلاف قانون خوددارى شود. 7

[تصوير] راكفلر

* انتصاب پيشكار ماليه آذربايجان‌

موسس خان رئيس سابق دواير ثلاث از طرف وزارت ماليه به سمت پيشكارى ماليه آذربايجان منصوب گرديد. 8

* ورود سروان سالمون به مشهد

«اف. دبليو. سالمون»(F .W .Salmon) براى تصدى مقام معاونت كنسولگرى انگليس در مشهد، از هندوستان وارد مشهد شد. 9

______________________________
(1). گزارش‌هاى كنسولگرى انگليس در مشهد، ص 170.

(2). كلنل لوندبرگ سوئدى نخست در ژاندارمرى شيراز به كار گماشته شد و پس از مدتى فرماندهى ژاندارمرى كازرون به او واگذار گرديد. او با رفتار خوب خود توانست در بين نيروهاى ژاندارمرى كازرون و مردم اين شهر براى خود محبوبيتى كسب كند. «گراهام» وابسته نظامى كنسولگرى انگليس در اصفهان در تاريخ 25 دسامبر 1914 در نامه‌اى به سفير انگليس در تهران نوشت، به اين موضوع اعتراف دارد كه لوندبرگ و چند افسر سوئدى ديگر محبوب القلوب هستند. درباره اينكه لوندبرگ تا چه تاريخى در ايران بوده است، اطلاعاتى در دست نيست ولى در 4 ژانويه 1916 قرارداد وى تمديد گرديده است. (سالنامه دنيا، شماره 25، ص 120؛ كشف تلبيس، ص 68- 149؛ سوئدى‌ها در ايران، ص 157- 160).

(3). جنبش ميرزا كوچك خان بنابر گزارش‌هاى سفارت انگليس، ص 73.

(4). روزنامه ايران، 8/ 8/ 1300، ص 2.

(5). «جان ديويسن راكفلر» از صاحبان تراست‌هاى نفتى آمريكا و مؤسس شركت نفتى استاندارد اويل بود كه در سال 1839 م، متولد شد. در 1870 با مشاركت عده‌اى سهام يك پالايشگاه را خريد و با سرمايه يك‌ميليون دلار شركت نفتى استاندارد اويل را تأسيس نمود. طى چهار سال با به كار بستن فنون اقتصادى مقام اول پالايش نفت آمريكا را به دست آورد «راكفلر» در آن زمان يك بازرگان 40 ساله بود. او به مدد سرمايه‌اى كه از رقابت با ساير بازرگانان كسب كرده بود، طى چندين سال به خريد پالايشگاه‌هاى كوچك محلى مبادرت ورزيد و همه آنها را در مجتمع توليدى واحدى متمركز ساخت. «راكفلر» در سايه مناقصه‌هاى قابل‌توجه، شبكه‌هاى خطوط آهن نيويورك و انحصار تصفيه نفت را در كليولند به‌دست آورد.

سپس كمپانى‌هاى حمل‌ونقل نفت از راه لوله‌هاى نفتى را نيز يكى پس از ديگرى به انحصار خود درآورد و بدين‌ترتيب توانست انحصار پالايش و حمل‌ونقل نفت را در سراسر امريكا به‌دست آورد. در دهه 1880 كمپانى «استاندارد اويل» كه به وسيله «راكفلر» تأسيس شده بود، به‌عنوان اولين تراست عظيم نفتى جهان شناخته شد. اندكى پيش از 1900 ميلادى راكفلر اغلب رقباى خود را از ميدان بيرون راند و خود يكه‌تاز شبكه توليد، پالايش، و توزيع نفت گرديد. در 1907 افكار عمومى عليه وى بسيج شد و «راكفلر» در دادگاه به جرم تشكيل مخفيانه تراست، محكوم به پرداخت 29 ميليون دلار گرديد. در 1911 تراست وى منحل شد و او نيز از كار كناره گرفت و پسرش عهده‌دار امور وى گرديد. «جان ديويسن راكفلر» سرانجام در 1937 درگذشت. او در دوران حيات خود براى انحراف اذهان عموم حدود 500 ميليون دلار صرف كارهاى خيريه كرد. تأسيس چندين كليسا و مؤسسات پزشكى و بيمارستان و تأسيس دانشگاه شيكاگو از جمله اقدامات راكفلر است كه توسط بنياد راكفلر صورت گرفت.

تشكيلات راكفلر تنها به سبب دارا بودن قدرت مالى توانست در بحران مالى دهه 30 آمريكا برقرار بماند و حداقل ضرر را بدهد، «راكفلر» در سياست امريكا به دليل نفوذ و قدرت مالى خود تأثير بسيار گذارده است. او هنگام مرگ در رأس يك دودمان متمول و سرمايه‌دار قرار داشت و تمامى سرمايه‌داران مشهورى كه با نام «راكفلر» پس از وى در عرصه اقتصاد و سياست آمريكا ظاهر شدند، عموما از نزديكان وى مى‌باشند. نوه او «نلسون راكفلر» كه وارث ثروت اين خانواده گرديد به مقام شهردار نيويورك و حتى به معاونت رياست جمهور آمريكا رسيد. (مشاهير سياسى قرن بيستم، ص 217- 218).

(6). مراسله سفارت آمريكا به وزارت خارجه، 9/ 8/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 61، پ 10، ص 27.

(7). روزنامه اتحاد، 11/ 8/ 1300، ص 1.

(8). روزنامه ايران، 9/ 8/ 1300، ص 2.

(9). گزارش‌هاى كنسولگرى انگليس در مشهد، ص 170.