سه‌شنبه 31 خرداد 1300/ 21 ژوئن 1921/ 14 شوال 1339

* پذيرش حمايت از منافع ايرانيان در چين از سوى دولت فرانسه‌

در پى درخواست دولت ايران از دولت فرانسه براى حفاظت از منافع ايرانيان مقيم چين، امروز دولت فرانسه اين درخواست را رسما پذيرفت و به مأمورين سياسى خود در چين دستورات لازم را صادر كرد. 1

* اعلام اسامى اكراد گماشته زبردست خان‌

كارگزارى دره‌جز و كلات، صورت اسامى بيست و چهار نفر از سواران كرد ساكن دره‌جز كه قبلا جزو سواران «لوى» انگليس بودند و اخيرا گماشته زبردست خان شده و همراه او به خاك روسيه فرار كرده و پناهنده شده بودند، به وزارت امور خارجه ارسال نمود. 2

* انتشار بيانيه حقيقت توسط نمايندگان مجلس‌

امروز، نزديك به چهل تن از منتخبان مجلس شوراى ملى، از جمله سيد فاضل كاشانى‌ 3، بيانيه تندى‌ 4 در اعتراض به كابينه سياه، به نام «بيانيه حقيقت» منتشر كردند. 5

* مصوبه هيئت دولت درباره دواير غيرقانونى وزارت ماليه‌

با توجه به اينكه، تشكيلات وزارت ماليه در كابينه سابق مخالف قانون اساسى بود، هيئت وزيران در جلسه امروز خود، به پيشنهاد وزارت ماليه، تصويب نمود كه دواير غيرقانونى وزارت ماليه منحل شود و مطابق قانون تشكيلات ماليه دواير قانونى را تشكيل دهد. 6

* توصيه كاردار آمريكا در خصوص امتياز نفت شمال‌

به دنبال آمادگى دولت ايران براى اعطاى امتيازات نفت و راه‌آهن، معادن و ... به آمريكا «انگرت»، كاردار سفارت آمريكا در ايران به واشنگتن توصيه كرد آمريكايى‌ها بايد لندن را مطلع سازند و احتمالا خواهان همكارى شوند چون در غير اين صورت ايرانيان به‌طور يقين دست به بازى قديمى شرقى يكى را عليه ديگرى برانگيختن خواهند زد ... قابل تأسف خواهد بود كه ايرانيان فكر كنند ما مشتاق خنثى كردن نقشه‌هاى انگليس براى همكارى هستيم. 7

______________________________
(1). تلگراف سفارت ايران در پاريس به وزارت خارجه، 31/ 3/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1339 ق، ك 5، پ 2، ص 1 و 2.

(2). مراسله كارگزارى دره‌جز و كلات به وزارت امور خارجه، 31/ 3/ 1300، اسناد وزارت خارجه، س 1300، ك 42، پ 7، ص 56.

(3). سيد فاضل احمدى كاشانى معروف به آقا سيد فاضل و فاضل كاشى، فرزند سيد صدر الدين كاشى و جدش آقا سيد احمد، از فقيهان مشهور زمان خود بود. وى تحصيلات مقدماتى حوزه را نزد روحانيون كاشان طى كرد و در بيست سالگى به اصفهان رفت و پس از سه سال به نجف رفت و نزد اساتيد بزرگ آنجا تلمذ كرد و مرتبه اجتهاد يافت. فاضل كاشى در حدود سال 1327 ق، به ايران بازگشت و در تهران مقيم شد و حوزه درس تشكيل داد. فاضل در سومين دوره انتخابات مجلس شوراى ملى در سال 1332 ق، از حوزه انتخابيه شاهرود و بسطام به نمايندگى مجلس شوراى ملى انتخاب شد و جزو گروه چهارده نفره هيئت علميه مجلس بود. به دنبال حركت نيروهاى روسى به سوى تهران، عده‌اى از نمايندگان مجلس به همراه گروهى از مليون مهاجرت كردند كه فاضل نيز جزو نمايندگان مهاجر بود. در نتيجه اين مهاجرت مجلس شوراى ملى از اكثريت افتاد و تعطيل گشت. سرانجام فاضل كاشانى در 27 آبان 1341 ش، در تهران از دنيا رفت. (اطلاعات هفتگى، س 8، 20/ 12/ 1327، شم 398، ص 6 و 7؛ اطلاعات، 28/ 8/ 1341، شم 10953، ص 5؛ اسناد روحانيت و مجلس، ج 1، ص 225؛ ديده‌ها و شنيده‌ها، ص 138، تاريخ بيست ساله ايران، ج 1، ص 384- 388؛ مجلس و انتخابات، ص 168.)

(4). شايع بود كه نصرت الدوله فيروز اين بيانيه را تهيه كرده و به امضاى گروهى از منتخبان مجلس رسانده است. (تاريخ بيست ساله ايران، ج 1، ص 384- 388).

(5). تاريخ بيست ساله ايران، ج 1، ص 384- 388.

(6). روزنامه ايران، 2/ 4/ 1300، ص 2.

(7).

Engert To the Secretary of State, 12 June 1291, FRUS 1291, vol II. PP. 436- 53

.