- جبران خسارت بى‌گناهان.[1]- پرداخت ديه.[2]- عمران.[3] و آموزش و پرورش.[4]

4- قرآن و مسئوليت مسلمانان در برابر پيامبر

جامعه اسلامى در برابر پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم چه وظيفه‌اى دارد؟ آيا تنها مسئوليت مسلمانان اين است كه به احكام و دستورات خداوند كه آن حضرت ابلاغ مى‌كند عمل نمايند، و براى رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم فراتر از بيان قانون الهى و «مسئله‌گويى» شأنى وجود ندارد و در نتيجه، امت اسلامى فقط به فرمان‌برى از خداوند و دستورات او مأمورند؟ و يا جامعه اسلامى همان‌گونه كه از احكام خداوند تبعيت مى‌كند، بايد دستورات پيامبر را نيز به اجرا درآورد، و همان‌طور كه در دايره تكاليف الهى، هم‌چون نماز و روزه، موظف به اطاعت از خدا است، در دايره مقرراتى كه از سوى پيامبر به مرحله اجرا گذارده مى‌شود نيز مؤظّف به اطاعت از پيامبر است؟

قرآن كريم در آيات فراوانى، مردم مسلمان را به فرمان‌برى از پيامبر فرا مى‌خواند و براى آنان چنين وظايفى را برمى‌شمارد:

1- از پيامبر اطاعت كنيد.

2- در اختلافات به او مراجعه كنيد.

3- جريانات روز و رخدادها را با او در ميان بگذاريد.

4- تخلف از دستور حضرت روا نيست.

[1] -« ما اختطأت القضاة فى دية او قطع فعلى بيت مال المسلمين»( تهذيب، ج 10، ص 203).

[2] -« من مات فى زحام يوم الجمعه او يوم عرفه او على جسر لا يعلمون من قتله فديته من بيت المال»( همان، ص 201).

[3] -« من طلب الخراج بغير عمارة اخرب البلاد»( نهج البلاغه فيض الاسلام، ص 1013).

[4] -« فاما حقّكم علىّ تعليمكم كيلا تجهلوا و تأديبكم كيما تعلموا»( نهج البلاغه، خطبه 114).