در جمعه، خطبه قرار داده شده؛ زيرا نماز جمعه، يك اجتماع عمومى است كه زمامدار بدين‌وسيله، مردم را موعظه كرده، آنان را بر مصالح دينى و دنيوى‌شان آگاه نموده و از حوادث جهان با خبرشان مى‌كند.[1] در تعبيرات دينى، از نماز جمعه و نماز عيد فطر و قربان، به عنوان «مقام و منصبى الهى» كه خداوند براى خلفا و برگزيدگان خود قرار داده است، ياد شده است.[2]

4. تعقيب و كيفر متخلفان‌

اسلام برنامه‌هاى عبادى خود را بر آگاهى انسان‌ها استوار ساخته تا آنان از روى علم و با انگيزه‌هاى پاك به انجام آن مبادرت ورزند؛ ولى درعين‌حال‌به افراد لاابالى اجازه نمى‌دهد كه حريم قانون الهى را علنا و آشكارا در جامعه بشكنند و ديگران را نيز به سوى قانون شكنى سوق داده و تشويق نمايند. ازاين‌رو از امكانات دولت اسلامى، براى جلوگيرى از تخلّف، و نيز كيفر متخلّفان استفاده مى‌شود، و درصورتى‌كه از تسليم در برابر قانون خوددارى كنند، دولت اسلامى با قدرت و قوّت با آنان برخورد مى‌كنند؛ مثلا اگر فردى بدون عذر و بهانه‌اى و با علم و عمد، روزه‌خوارى كند و در دادگاه صالحه، موضوع به اثبات رسد، تنبيه و تعزير مى‌شود.[3] هم‌چنين اگر كسى حاضر به پرداخت زكات نباشد، با قهر و قدرت، از او اخذ مى‌شود، و اگر كار به درگيرى بينجامد، با او مى‌جنگند. نسبت به كسانى كه ديگر حقوق مالى خود را نيز نپردازند، چنين پيگيرى و تعقيبى انجام مى‌گيرد.[4]

نگاه مجدد

قوانين اسلامى، منطقه وسيعى از نيازهاى بشر را در ابعاد گوناگون فردى و

[1] - حر عاملى، ج 5، ص 39.

[2] - صحيفه سجاديّه، دعاى 48؛ ميرزا حسين نورى، مستدرك الوسائل، ج 1، ص 432.

[3] - محمد حسن نجفى، جواهر الكلام، ج 16، ص 307.

[4] - همان، ج 21، ص 343.