كردن از نعمتهاى الهى ندارد. امام صادق (ع) در اين خصوص مى‌فرمايد:

«زهد در دنيا به‌اين نيست‌كه انسان ثروت‌و مال‌خود را نابود كند. حرام‌كردن حلال‌الهى هم زهد نيست؛ زهد حقيقى آن‌است‌كه آنچه‌در دست‌توست از آنچه كه پيش خداست مورد اطمينان بيشتر نباشد و بدان دلبند نگردى.»[1]

2- 3) روشنفكرى مرعوب و مقلّد و جدايى دين و دنيا

همواره كسانى در جامعه به عنوان روشنفكر بوده‌اند كه فراتر از زمان مى‌انديشيدند و به جوامع خود خدمت مى‌كردند. ولى در برابر آنان، از روشنفكرانى بايد نام برد كه نه تنها تأثير مثبتى بر جوامع خود نداشتند، بلكه تأثير تخريبى آنان فراموش ناشدنى است. كسانى كه مرعوب تفكّرات غربى واقع مى‌شدند همواره يك نوع خود باختگى در آنان نمودار بوده است. وقتى مرعوب پيشرفتهاى علمى و فنّى غرب شدند خيال كردند جامعه‌اى مى‌تواند پيشرفت كند كه در همان راهى كه غرب طى كرده، حركت نمايد. در واقع؛ تمام ارزشهاى ملّى و مذهبى را كنار گذارد و آنچه را به عنوان ارزش در غرب مطرح است. در جامعه حاكم كند و به قول يكى از آنان «ترقّى جز در فرنگى شدن از فرق سر تا نوك پا ممكن نيست».[2] بنابراين به عقيده آنان بايد در عقيده، فرهنگ و آداب فرنگى‌مأب شد وگرنه عقب مانده خواهيم شد.

نكته قابل دقّت آن است كه روشنفكرى در جوامع اسلامى، از جمله ايران، از آغاز، بيمار متولد شد و بيمارى آن نوعى تقليد گرايى سطحى نگرى و علم زدگى بود. تقليد از تفكّرات غربى، كه بر اساس تجربه گرايى محض و آراى گوناگون غربيان ارائه شده بود و سنخيّتى با جوامع اسلامى نداشت، صورت مى‌گرفت و به عنوان نظريه‌هاى مدرن در جوامع‌

[1] -، ر. ك. به: محمدتقى مصباح يزدى، اخلاق در قرآن، ص 185.

[2] - تاريخ تهاجم فرهنگى غرب و نقش روشنفكران وابسته، شماره 4، ص 25.