ايشان مى‌كوشد هدف بعثت انبيا را در ترسيم سراى آخرت و توحيد خلاصه كند بعد از مطرح كردن اين سخنان، به نفى دخالت دين در شئون زندگى بشر، به خصوص نفى حكومت دينى در متن اسلام مى‌پردازد. وى معتقد است آنچه شايسته خداوند و پيامبران است پرداختن به مسأله توحيد و آخرت است و آموختن و پرداختن به اصلاح زندگى و مسائلى كه عقل بشر نيز توان آن را دارد، دور از شأن خدا و پيامبران اوست.[1]

6- 4) نظريه جامع‌انگارى دين‌

در اين ديدگاه، دين نسبت به زندگى دنيا و آخرت، جامع قلمداد شده است؛ يعنى دين و انبياى الهى فقط به امور اخروى و فردى نپرداخته‌اند بلكه براى زندگى دنيوى بشر نيز برنامه داشته‌اند و دارند. دين علاوه بر عبادات، ساير شئون زندگى بشر را نيز مورد توجه قرار داده و خطوط كلى سياست، اقتصاد، تعليم و تربيت و ... را ترسيم كرده است.

صاحبان چنين رويكردى، بيشتر انديشمندان مسلمانند. در اين نظريه بر خلاف نظريه‌هاى ديگر به دين حقيقى توجه شده است و مطلق اديان را مورد لحاظ قرار نداده‌اند. آنان قائلند كه ايفاى چنين نقش جامعى حتّى از اديان الهى كه دستخوش تحريف قرار گرفته‌اند، ساخته نيست؛ بلكه تنها دين اسلام كه آخرين دين و جامعترين دين است توان چنين نقشى را دارد.

در خصوص رابطه «دين و دنيا» در قسمت بعد مفصل بحث خواهيم كرد و ديدگاه جامع نگر را مورد بررسى قرار خواهيم داد. در اينجا فقط به برخى از سخنان صاحبان اين نظريه اشاره مى‌شود. ديدگاههاى انديشمندان مسلمان را بيشتر در بحث ضرورت نبوّت و اهداف بعثت انبيا مى‌توان مشاهده كرد.

خواجه نصير طوسى درباره ضرورت بعثت انبيا مى‌فرمايد:

[1] - مهدى بازرگان، آخرت و خدا، هدف بعثت انبيا، ص 37.