مى‌خواستند؟ پيامبران در مرحله اوّل به دنبال ايمان آوردن مردم و پادشاهان به دينى كه آنان از سوى خداوند آورده‌اند و عمل كردن طبق فرامين و دستورات آن دين بود. حضرت ابراهيم و موسى از امثال فرعون و نمرود مى‌خواستند كه آيين آسمانى را پذيرا شوند و طبق آن عمل كنند.

حال اگر به فرض، فرعون و نمرود و امثال آنان ايمان مى‌آوردند و طبق دين آسمانى عمل مى‌كردند؛ دينى كه پرستش خداى يگانه، اعتقاد به معاد، پرهيز از ظلم و ستم، برابرى و مساوات و ساير اعتقادات جزء آن است، در اين صورت چه كسى حاكم اصلى، محسوب مى‌گردد؟ آنچه مسلّم است ديگر نمرود و فرعون به عنوان پادشاه و حاكم اصلى مطرح نخواهند بود، بلكه به عنوان عامل و كارگزار پيامبران مطرح مى‌شوند؛ زيرا حاكم اصلى كسى است كه فرامينش به مرحله اجرا درمى‌آيد.

نكته پايانى اينكه آقاى بازرگان مى‌نويسد: به حضرت موسى دستور داده نشده كه دهان فرعون را خرد كند. بله؛ به حضرت موسى دستور داده شد كه با نرمى با فرعون برخورد كند، امّا وقتى روش و شيوه ليّن افاده نكرد، به كمك خداوند كارى كرد كه از دهان خرد كردن فرعون بالاتر بود و آن گرفتار كردن در درياى آب و هلاك نمودن فرعون و يارانش بود.

6) آيا عمل قوم‌بنى‌اسرائيل مدعاى آقاى بازرگان را ثابت‌مى‌كند؟

آقاى‌بازرگان بعد از بيان طرز مبعوث‌شدن حضرت‌موسى و برخورد او با فرعون و سرانجام‌پيروزى وى بر ساحران، به‌ماجراى مراجعه بنى اسرائيل و تقاضاى‌معرّفى‌مَلِك از حضرت‌موسى مى‌پردازد و اين عمل بنى‌اسرائيل را مؤيدى براى مدعاى‌خود (جدايى دين از سياست) مى‌شمارد:

«قوم خداپرست يهود، تشكيل امت مستقل مى‌دهند كه به صورت قبيله‌اى در اسباط دوازده‌گانه زندگى مى‌كردند. به زودى احساس‌