كه سبب بروز اين واقعيت، در درون نظام سرمايه‌دارى مى‌شود علاج كند، دمكراسى نيز بى‌اعتبار خواهد شد."[1]

4. آزادى‌ چهارمين ويژگى دموكراسى است و يكى از موضوعاتى است كه مورد احترام همه انسانها است دمكراسى مبتنى بر ليبراليسم مدعى است كه دولت بايد حداقل دخالت را در امور جامعه داشته باشد و در مقابل، شهروندان از حداكثر آزادى برخوردار باشند. در ارزيابى مى‌توان گفت: موريس دورژه درباره چارچوب آزادى در دمكراسى مى‌نويسد:

" آيا با اعطاى آزادى به دشمنان آزادى، به آنها اجازه داده نمى‌شود كه آزادى را در هم بكوبند؟ آيا دمكراسى مقهور و محكوم است تا عليه آنان كه مى‌خواهند بر اساس دمكراسى نابودش كنند به دفاع برنخيزد؟ پاسخ ساده است، دمكراسى به مخالفان خود اجازه بيان عقايدشان را مى‌دهد؛ ولى تا وقتى كه اين كار را در چارچوب روش‌هاى دمكراتيك انجام دهند."[2]

ماركس در اين باره معتقد است:

" دمكراسى فقط جنبه ظاهرى و رسمى دارد؛ زيرا حقوق و آزادى‌هاى شخصى را به مردم اعطا مى‌كند، ولى ابزار اعمال آن را اعطا نمى‌كند."[3]

از منظر امام دمكراسى واقعى در دنياى معاصر وجود خارجى ندارد. دمكراسى شعارى بيش نيست و روح دمكراسى‌هاى معاصر، استبدادى است. آنان در وراى شعارهاى فريبنده‌اى چون دمكراسى، حقوق بشر و آزادى، اهداف شوم ديگرى را تعقيب مى‌كنند.

[1]. همان، ص: 333.

[2]. موريس دورژه، جامعه‌شناسى سياسى، ترجمه ابوالفضل قاضى( تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1369) ص: 343.

[3]. احمد نقيب‌زاده، سياست و حكومت در اروپا، ص: 72.