شرايط باشند و اگر اندكى از آن شرايط را نداشته باشند صلاحيت حاكميت را ندارند.

اين ديدگاه قبل از انقلاب نيز در ميان برخى گروه‌هاى سياسى رواج داشت و طرفداران آن معتقد بودند كه در عصر غيبت نبايد حكومت اسلامى تشكيل داد و بايد در انتظار حضرت ولى عصر (عليه‌السلام) نشست. آنان طبعاً هر اقدامى در جهت انقلاب را مردود مى‌شمردند. نتيجه طبيعى پذيرش اين نظريه اين است كه تا زمانى كه شمار صالحان به حد نصاب لازم نرسيده است از حكومت اسلامى دست شسته و در صدد تحقق نسبى آن برنياييم. بديهى است اين امر نتيجه‌اى جز گسترش فساد و تباهى در جامعه به دنبال نخواهد داشت.

ب) اصل ذومراتب بودن حكومت اسلامى‌

برخلاف اصل همه يا هيچ كه ريشه در فرهنگ غرب دارد، در مكتب اسلام براى رفتار فردى و اجتماعى مراتب گوناگونى ارايه شده است؛ مثلًا در عرصه حكومت، مدل ايده‌آلى عرضه شده كه در آن عصمت و علم الهى مد نظر است، و در صورت فقدان آن و عدم دسترسى به معصوم، مدل‌هايى با شرايط كمتر و گاه مدل اضطرارى براى حكومت عرضه مى‌گردد. چنان‌كه در مورد نماز، با توجه به شرايط و ظرفيت‌هاى مختلفى كه انسان ممكن است در آن قرار گيرد احكام ويژه و صور متعددى در نظر گرفته شده است. از اين رو مى‌توان گفت در اسلام نگرش رتبه‌اى و پلّكانى حاكم است و اصل همه يا هيچ مردود است.

با توجه به آنچه گفتيم، در امر حكومت يك مدل ايده‌ال وجود دارد كه در شرايطى خاص و به وسيله افرادى خاص قابل اجرا است؛ افرادى كه‌