اكْثَرُ مِمَّا يُصْلِحْ‌[1]

؛ هر كس عملى را بدون آگاهى انجام دهد، مفاسدش بيش از آن چيزى است كه اصلاح مى‌كند.

علاوه بر آن، جهل موجب دورى از هدف مى‌گردد. امام صادق (عليه‌السلام) در اين رابطه مى‌فرمايد:

مَنْ عَمِلَ عَلي غَيْرِ بَصِيرَةٍ كَالسَّائِرِ عَلي غَيْرِ طَرِيقٍ لا يَزيِدُهُ مَسْرُعَةِ السَّيْرِ الّا بُعْدا[2]

؛ كسى كه بدون آگاهى كارى را انجام دهد مانند سير كننده در بيراهه است كه سرعت حركت او را از مسير اصلى دورتر مى‌كند.

حاكم اسلامى و اعلميت‌

اعلم به معناى عالم‌تر است؛ يعنى دانشمندى كه در يكى از انواع علوم، نسبت به همگنان خود از دانش بيشترى برخوردار است. در اصطلاح فقهى اعلم كسى است كه قوّه استنباط و اجتهاد احكام شرعى براى وى بيش از ديگران حاصل شده است. ملاك اعلميت در فقه، توانايى بيشتر در فهم اخبار و استنباط احكام است. با تبيين مفهوم اعلميت، سخن بر سر آن است كه آيا در حاكم اسلامى كه سرپرستى جامعه اسلامى را بر دوش دارد اعلميت شرط است يا فقاهت كافى است؟ براى پاسخ به اين سؤال توجه به چند نكته ضرورى است:

1. عقل حكم مى‌كند كه در سپردن مسؤوليت‌ها به افراد متخصص رجوع كنيم و اگر در امرى متخصصان اختلاف داشته باشند بايد به شايسته‌ترين و برترين آنها رجوع كرد. با افزايش اهميت موضوع، اهتمام به اين امر عقلى‌

[1]. اصول كافى، ج 1، ص 24.

[2]. همان، ص 43.