جهاد و اقامه حدود الهى و تنظيم روابط اجتماعى و بين‌المللى ميسور نيست. به ديگر سخن دست‌يابى به هدف رسالت كه تأمين سعادت و كمال بشرى است بدون حكومت و قانون مدون ممكن نيست. البته تحقق عينى حكومت از سوى پيامبران بستگى به شرايط و مقتضيات زمانى و مكانى دارد. ممكن است براى برخى پيامبران شرايط سياسى و اجتماعى، زمينه ظهور و بروز كامل آن را مهيا نسازد، و يا پيامبرى در تحت لواى پيامبرى بزرگ كه مسؤوليت زمامدارى جامعه را بر عهده دارد، صرفاً مأمور به تبليغ رسالت وى باشد؛ چنان‌كه نبوت حضرت لوط تابع رسالت حضرت ابراهيم بود.

در يك جمع‌بندى مى‌توان گفت: ممكن است پيامبرى عهده‌دار منصب امامت جامعه باشد و در نتيجه سه شأن زعامت سياسى، قضاوت و تبليغ احكام را عهده‌دار باشد. گاه فقط مأمور به تبليغ است و نه امامت سياسى. چنان‌كه كسان ديگرى چون ائمه اطهار (عليهم‌السلام) ممكن است داراى شأن امامت باشند اما نبى نباشند[1].

در قرآن كريم به نقش پيامبران در زمينه تشكيل حكومت به اجمال سخن رفته است: وَ كَايِّنْ مِن نَبِي قَاتَلَ مَعَهُ رِبِّيُّونَ كَثيرا[2]؛ و چه بسيار پيامبرانى كه همراه او توده‌هاى انبوه، كارزار كردند؛ كه نشان‌گر اهتمام آنان به تحقق رسالتى است كه خداوند برعهده آنان گذارده است.

پيامبران همه مردمان را دعوت به سعادت و پذيرفتن حق كرده‌اند، اما واكنش مردم در مقابل دعوت پيامبران، متفاوت بوده است و معمولًا با

[1]. ر. ك: جوادى آملى، عبدالله؛ ولايت فقيه ولايت فقاهت وعدالت قم: اسراء، 1378 ص 2- 331. و مصباح يزدى، محمدتقى؛ آموزش عقايد( تهران: سازمان تبليغات اسلامى 1371)، ص 227.

[2]. آل عمران 3، 146.