هنگامى كه سيّد حِمْيَرى در خدمت امام صادق عليه السلام از غيبت امام عصر (عج) سخن به ميان آورد، امام صادق عليه السلام فرمود:

... و آخرهم القائم بالحق بقيةاللّه فى الارض و صاحب الزمان، و اللّه لو بقى فى غيبته ما بقى نوح فى قومه لم يخرج من‌الدنيا حتّى يظهر فيملًا الارض قسطاً و عدلًا كما ملأت جورا و ظلماً؛[1]

آخرين امام معصوم قيام كننده بر حق، «بقيةاللّه» در زمين و «صاحب الزمان» است. به خدا سوگند كه اگر او به قدر عمر نوح در غيبت به سر ببرد، از دنيا نمى‌رود مگر آنكه ظهور كند و زمين را چنانكه از ستم لبريز شده است، پُر از قسط و عدل كند.

حديث معروف نبوى «من مات و لم يعرف امام زمانه مات ميتة الجاهلية»[2] براين حقيقت دلالت دارد كه امام، همواره در ميان امّت حضور دارد و امّت نيز وظيفه دارد او را بشناسد و گوش به فرمان او باشد. براين اساس، اين عقيده شيعه كه امام زمان (عج) در پس پرده غيبت كبرا به سر مى‌برد و روزى همچون آفتاب به جهان و جهانيان نور مى‌بخشد، مطابق با حديث فوق است و عقيده كسانى كه مى‌پندارند امام زمان در آينده متولّد خواهد شد مطابق با حديث فوق نيست؛ زيرا از نظر آنان دورانى بر بشر مى‌گذرد كه امام در ميان آنان حضور ندارد، در حالى كه اين حديث، خلاف آن را اثبات مى‌كند. عقيده اين گروه همچنين خلاف مدّعاى حديث ثقلين نيز خواهد بود؛ زيرا تقارن قرآن و عترت در اين رهنمود، گواه بر آن است كه تا قرآن در ميان مردم حضور دارد، عترت نيز در ميان مردم حاضر است.

انتظار در نگاه امام خمينى قدس سره‌

بررسى ديدگاه امام خمينى قدس سره نشان مى‌دهد كه يكى از عوامل مهمّ تربيت جامعه، توجّه به مسأله «انتظار موعود اسلام» است. براساس اين ديدگاه بايد مردم را به گونه‌اى تربيت كرد كه شايستگى همكارى و همراهى با امام معصوم عليه السلام را پيدا كنند تا زمينه ظهور او فراهم شود.

در اينجا به مناسبت، اشاره‌اى مى‌كنيم به برداشت‌هايى كه ممكن است از مفهوم «انتظار» و زمينه‌سازى ظهور امام زمان (عج) وجود داشته باشد:

1. گروهى انتظار را همان مهيّا مى‌دانند و به‌طور محدود امر به معروف و نهى از منكر

[1]. همان، ج 2، ص 246.

[2]. صدر، محمدباقر، بحث حول المهدى، ص 52، شفيعى مازندرانى، سيدمحمد، ايده‌ها، عقيده‌ها، پرسش 84 و 85.