راه نهاده‌اند و يا قائل به تخيير ميان قصر و اتمام در كمتر از يك روز راه و بيشتر از هشت فرسنگ شده‌اند.[1] و هرگز تاكنون از كسى نقل نشده است كه در مورد اختلاف اين دو ميزان همان هشت فرسنگ معتبر باشد، و روى اين اصل و با توجه به اين كه همگى اخبار يك روز راه را نقل كرده‌اند و تضعيف هم نكرده‌اند چنان مى‌نمايد كه همه علما متفق‌القولند كه هشت فرسنگ ميزان دائمى نيست، بلكه در گذشته نماينده يك روز راه با بيشتر وسائل مسافرت بوده است، و اتفاق آراء علماى زمان ما هم بر اينكه همان هشت فرسنگ اصل است هرگز دليل شرعى نيست، زيرا كشف از نص جديدى كه ما در طول تاريخ اسلامى نديده‌ايم نمى‌كند، و حتى اگر نصى پيدا كنند كه هشت فرسنگ را به طور دائمى ميزان سفر شرعى معرفى كند، چون برخلاف مستفاد از آيات و روايات است، هرگز پذيرفته نيست، و چه بهتر كه هرگز نصى اين چنين هم در دست نيست و يكسره ادله قرآن و سنت يك روز راه را ميزان اصلى وانمود ساخته است!

بنابراين در اين زمان همان يك روز راه با بيشتر وسائل مسافرت ميزان قصر نماز و افطار روزه است، كه اگر از وطن يا محل اقامت ده روز كمتر از اين مقدار سفر كرديد نماز همچنان تمام و روزه هم برجاست و اينجا به مناسبت مسائلى چند:

مسأله 1- كسانى كه در مكه توطن دارند چنانچه در موسم حج يا غير آن به عرفات روند نمازشان تمام است، و اصولًا در غيروقت حج چون رفت وآمد به‌

[1] - شهيد اوّل در كتاب روض همان يك روز راه را اينجا ميزان اصلى قرار داده و سيدمحمد نورالدين در كتاب مدارك حكم به تخيير كرده، و احتمال سوّم كه همان هشت فرسنگ همچنان ميزان باشد در مورد اختلاف از كسى نقل نشده( رجوع شود به نوشته):( متى نقصر من الصلاه)( نماز مسافر).