مسأله 15- چنان‌كه گذشت وقوف اضطرارى عرفات براى شخص معذور مقدارى از مغرب تا اذان صبح است، به شرطى كه از وقت اختيارى مشعر نگيرد يعنى از طلوع فجر نگذرد، كه اگر حتى آنى بگذرد ديگر جاى وقوف اضطرارى عرفات نيست، كه اختيارى مشعر آغاز شده است.

مسأله 16- اگر اختيارى عرفه را وقوف كرد و تا بعد از ظهر عيد به مشعرالحرام نرسيد، در صورت عمد حجش باطل است، و اگر معذور بوده صحيح است به شرط آنكه پيش از ظهر از مشعرالحرام عبور كرده باشد، و اينجا مسائل ديگرى است كه در بخش وقوف مشعرالحرام خواهد آمد.

مسأله 17 اگر از وقوف اختيارى عرفات معذور بود و فقط در شب وقوف كرد، ظاهراً اگر تا پيش از ظهر عيد به مشعرالحرام برسد حجش صحيح است و احتياطاً هم در سال آينده يا هر وقت بتواند اعاده‌اش كند.

افاضه: جوشش از عرفات به مشعرالحرام‌

پس از غروب خورشيد قدرى هم مكث كنيد تا قرمزى مشرق نيز برطرف شود كه مغرب شود و سپس به سوى «مشعرالحرام» بجوشيد تا خداى را آنجا ياد كنيد: «فَإِذا أَفَضْتُمْ مِنْ عَرَفاتٍ فَاذْكُرُوا اللَّهَ عِنْدَ الْمَشْعَرِ الْحَرامِ‌».

اينجا دو «وقوف» درنگ ركن است و پس از هر يك جوشش: «افاضه» اى است، نه همچون قشون شكست خورده متفرق، از اين‌سو به آن سو شدن نه! بلكه همچون چشمه‌اى تند آب جوشيدن و خروشيدن، بجوشد و بجوشانيد كه افاضه جوشانيدنى است و نه تنها جوشيدن كه «فيض است» .. آرى «فَإِذا أَفَضْتُمْ‌ ...» پس چون از عرفات جوشانديد.