19- ارتماس سر زير آب كردن:

اين نه از لحاظ پوشش بودن براى سر، بلكه خود سر زير آب فرو بردن براى محرم اعم از مردم و زن حرام است، چنانكه در اخبار متعدده‌اى وارد است كه «ولا يرتمس المحرم فى الماء ولا الصائم»: محرم و روزه‌دار سر زير آب نبرند، كه ضميمه روزه‌دار خود قرينه‌اى روشن است بر اينكه مرد و زن در اين حكم يكسانند، و چون اينجا نهى از ارتماس در خصوص آب است، طبعاً سر در غير آب كردن براى محرم اشكالى نخواهد داشت، گرچه براى روزه‌دار به دليل جداگانه اين هم ممنوع باشد، و اگر غير آب جورى باشد كه پوششى براى سر محسوب شود، اين تنها براى مرد و به حساب پوشش سر حرام است و نه ارتماس.

و اينجا ظاهراً نصف سر در حكم تمام است ولى در كمتر از نصف چون صدق سر فرو بردن زير آب نمى‌كند بى‌مانع است، چنانكه فرو بردن گوش‌ها به زير آب نيز بى‌اشكال است، كه اينها نه پوشش سر و گوش است كه از اين لحاظ حرام باشد، و نه ارتماس سر است.

و البته شستن سر زير دوش قوى كه تمامى سر را يكجا فرا گيرد، جورى كه گويند سرش در ميان آب است، هم در روزه و هم احرام حرام است، و روى هم رفته پوشش سر، و ارتماس سر دو عنوان از يكديگر جداست كه حرمت اوّلى در انحصار مردان، و دوّمى اعم است از مردان و زنان، و ظاهراً سر زير آب كردن، «تغطيه الرأس»: سرپوشيدن، نيست، مگر آنكه در مايعى غليظ باشد كه خود پوششى است و حرام، چه ارتماس باشد يا نه، وانگهى ارتماس محرم تنها در آب حرام است و نه در هر مايعى.

20- پوشيدن صورت بر زنان: