فصل يازدهم: پيوست (پلوراليزم دينى)

مباحث مقدماتى‌

پلوراليزم يا تكثّر اديان از مباحث «فلسفه دين» است كه در قرن حاضر به صورت جدى متفكران غرب آن را مطرح كرده‌اند. قرائت و معناى شايع و متبادر آن پذيرفتن حقانيت تمامى اديان است؛ و لازمه آن تعدّد صراطهاى مستقيم است. پيشينه اين بحث در ايران حدودا به چند دهه گذشته- البته نه با اصطلاح پلوراليزم بلكه به عنوان «تعدّد اديان»- برمى‌گردد. اين مقوله در آن عصر نيز براى خود طرفداران و مخالفانى داشته است كه مى‌توان به دو فيلسوف و متفكر معاصر يعنى علامه طباطبايى‌[1] و شهيد مطهرى اشاره كرد كه هر دو گام در اين عرصه نهادند و به ابطال پلوراليزم پرداختند.

در سال‌هاى اخير دوباره مشعل اين بحث روشن شده است و اين بار مدعيان، آن را در مجامع و تريبون‌هاى مختلفى براى عموم مردم مطرح كردند كه چه‌بسا موجب سردرگمى مخاطبانى گردد كه آشنايى كامل با مبانى نظريه پلوراليزم و اسلام ندارند، و به تعبير متفكر شهيد مطهرى:

عصر ما از نظر دينى و مذهبى خصوصا براى طبقه جوان، عصر اضطراب و

[1] - ر. ك: علامه طباطبائى، ظهور شيعه، صص 8 و 9.